علی جلالی - کارشناس ارشد بهداشت حرفه ای، ( کارشناس ارشد ایمنی و بهداشت حرفه ای اداره
جبرائیل نسل سراجی - دکترای بهداشت حرفه ای وعضو هیئت علمی ( دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشک
مهدی حبیبی فر - کارشناس بهداشت محیط ( اداره کل بهداشت و درمان سازمان زندانها )

بروز فراوان اختلالات اندام فوقانی به دلیل ظرافت و آسیب پذیری بیشتر این اندامها و از سوی دیگر به دلیل درگیر بودن بیشتر این اندامها حین انجام کارها، نسبت به اندام تحتانی باشد که به تبع آن این اندامها بیشتر در معرض عوامل خطر اختلالات اسکلتی - عضلانی از قبیل تکرار زیاد، اعمال نیروی بالا، کار پیوسته و فاقد وقفه استراحتی، وضعیت های بدنی نامناسب، عوامل تأثیرگذار اضافی ( ارتعاش اندام، سرما، گرما، … ) قرار گرفته و در نتیجه زمینة بیشتری در ابتلا به اختلالات اسکلتی - عضلانی دارند . یکی از روشهای بررسی عوامل خطر ایجادکننده اختلالات اسکلتی - عضلانی اندام فوقانی، روش ارزیابی فعالیتهای تکراری شغلی (OCRA) می باشد . مبدع این روش E.occhipinti از واحد تحقیق EPM بود که در سال 1998 در شهر میلان ایتالیا آنرا ارائه داد و پس از او توسط D.colombini تکمیل گردید . این روش یک ابزار آنالیز شغلی بوده و برای انجام ارزیابی کلی و مفید تأثیر عوامل ریسک مختلف بر روی اندام فوقانی ( شانه، آرنج، مچ دست، دست و انگشتان ) بکار می رود . مطالعه حاضر، با هدف بررسی و ارزیابی ارگونومیکی وضعیتهای انجام کار به روش OCRA در شاغلین حرف خیاطی، کفاشی، سراجی و قالیبافی انجام پذیرفت . این مطالعه به صورت مقطعی و از نوع مطالعات توصیفی - تحلیلی می باشد . جامعة هدف جهت اجرای روش OCRA ، 496 نفر مددجوی مرد شاغل در کارگاههای مذکور بود که 17 وظیفة شغلی تجزیه شده از مشاغل خیاطی 7) وظیفه ) ، کفاشی 5) وظیفه ) ، سراجی 4) وظیفه ) و قالیبافی 1) وظیفه ) برای دست راست، همچنین 17 وظیفه شغلی برای دست چپ مورد بررسی قرار گرفتند . نتایج این بررسی که با استفاده از آزمونهای آماری کای مربع، مک نمار، کروسکال - والیس و t مستقل بدست آمد، عبارتند از؛ عدم برابری نسبتهای شیوع اختلالات اسکلتی - عضلانی اندام فوقانی درچهار شغل مذکور(P =0/003) ، وجود اختلاف معنی دار بین میانگین شاخص (OCRA)در چهار شغل مذکور ( P ‹0/001) OCRA .( بالاترین نمرات شاخص P ‹0/001) و نوع شغل OCRA و پذیرش وجود ارتباطی معنی دار بین سطح شاخص مربوط به وظیفة شغلی بافت قالی بوده و در مجموع شغل قالیبافی بعنوان خطرناکترین شغل ارزیابی شد و مشاغل کفاشی، خیاطی و سراجی به ترتیب در رتبه های ریسک پایین تری قرار گرفتند (P ‹0/001) .

ارزیابی ارگونومیکی؛ اختلالات اسکلتی _ عضلانی؛ اندام فوقانی؛ شاخص OCRA ؛ پرسشنامة نوردیک