صدرالدین متولی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور
راضیه کریم پور - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

در دوره تحولات جدید شهرنشینی و مشکلات ناشی از آنها، مراکز و بافتهای تاریخی شهرها بیش از سایر نقاط شهری در معرض تاثیرات نامطلوب توسعه شهری قرار گرفته اند، چنانکه پیامدهای این موضوع را درسیمای شهرهای تاریخی دنیا و بویژه شهرهای تاریخی ایران، به روشنی می توان دید؛ تا آنجا که لزوم احیای ارزشهای بافتهای تاریخی در مسیر تحولات جدیدف ناگزیر می نماید. کهنگی و قدمت بافتهای یادشده از یک سو و بهره کشی شدید و بی علاقگی ساکنان و مالکان به نوسازی منطقه از سوی دیگر، به فرسودگی و فساد کالبدی، کاهش ارزشهای محله ای، افول کیفیت های فرهنگی، بصری، اجتماعی، اقتصادی و ... و حتی ویرانی بسیاری از بافتها، تجهیزات و تاسیسات موجود در این بخش از شهرها انجامیده است که درصورت عدم جلوگیری از آن، به مرگ و انهدام بافتهای یادشده منجر خواهد گردید. علاوه بر این پدیده، فساد کالبدی را به بافتهای مجاور نیز تسری خواهد داد. بافتهای تاریخی و سنتی شهرها که می توانند به عنوان توجیه افتخارات گذشته، احراز هویت ملی و مردمی ، ارضای احساسات خاطره برانگیز، حفاظت از افتخارات غیرقابل تکرار و ...، مورد توجه قرار گیرند، به مکانهای فرسوده ای تبدیل شده اند که افت زندگی اجتماعی، متروک و نیمه متروک شدن بناها، وجود مسکن نامناسب و نا ایمن، نامتناسب بودن شبکه های دسترسی، کمبود یا فقدان تاسیسات و تجهیزات شهری و در مجموع، تنزل کالبدی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... به وضوح مشاهده می گردند. با توجه به موارد فوق الذکر منظر به اینکه برنامه ریزی در هر زمینه ای مستلزم شناخت صحیح و دقیق آن موضوع می باشد و نحوه برنامه ریزی نیز به نحوه تحلیل موضوع بستگی دارد. لذا در این پژوهش ، بافت تاریخی شهرساری از لحاظ ویژگیهای کالبدی و کارکردی موجود مورد بررسی قرار می گیرد تا از قبل آن، برنامه ریزی های آتی احتمالی در مورد این بافت براساس واقعیتهای موجود صورت پذیرد.