حمیدرضا تمنایی - کارشناس ارشد ژیوتکنیک مهندسین مشاور بند آب

سد سهند به بلندی 47 متر از پی، در ساختگاهی در نظر گرفته شده و ساخته می شود که به علت وجود ژیپس در پی آن، ساختگاهی ویژه از دیدگاه ژیوتکنیکی و شایسته توجه خاص است. اگرچه تاکنون، آنگونه که درباره گسلهای فعال توصیه شده است، ساختن سد روی ساختگاه های ژیپسی، منع و یا به موارد نیاز شدید به آب محدود نشده است، اما رفتار ژیپس در برابر آب ، ناشی از خاصیت انحلال آن، هموراه تهدید کننده، حساسیت برانگیز و هشدار دهنده است. تجربه مهندسی نشان می دهد که در کنار این خطر بالقوه وجود یک عامل دیگر نیز ضرورت دارد تا انحلال و پیامدهای آن به فعل درآید. عامل دوم ضروری جریان آب از میان سازندهای ریپس دار و با سرعت کافیست. در طراحی سد سهند با انجام آزمایشهای آزمایشگاهی رابطه سرعت جریان و روند انحلال ، و با آزمایشهای صحرایی پتانسیل ایجاد سرعت تعیین و شناخته شده، و نهایتا طراحی با بهره گیری از شرایط فوق العاده ساختگاه چنان انجام شده است که سرعت جریان در حد مطمئن پایین نگهداشته شود.با بهره گیری از یک بلانکت نفوذناپذیر در تلفیق با وضعیت خاص هندسی-زمین شناسی مهندسی ساختگاه طرح مطمئن ارایه گردیده است یک سرباز ژیپسی در ابتدای بلانکت به منتظور اطمینان از اشباع جریانهای ورودی و یک گالری بازرسی-تزریق بمنظور امکان بازرسی پی و عنداللزوم انجام تزریقات ترمیمی از دگر تمهیدات به کار گرفته شده و دراین طراحی ویژه بوده است.

سد سهند ، پی ژیپسی ، انحلال ، مارن ، بلانکت ، نفوذپذیری ، گرادیان هیدرولیکی ، سرعت جریان ، سرعت انحلال