حمیدرضا غفوری - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز
نسیم جهانفر - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران - آب دانشگاه شهید چمران اهواز

یکی از راه های جلوگیری از پیشروی آب شور دریا به درون خورها، کنترل دبی جریان آب شـیرین ورودی به رودخانههایی است که به خور منتهــــی می شوند . هرچه دبی آب شیرین ورودی بیشتر باشد، عقـب نـشینی آب شور دریا بیشتر و سریعتر صورت می گیرد؛ از طرفی به علـت ارزشـ مند بـودن منـابع آب شـیرین رودخانـه ، همواره امکان رهاسازی مقادیر معتنابهی از آب شیرین وجود ندارد . لذا اعمال یک مدیریت صحیح در اسـتفاده از منابع آب شیرین به نحوی که هم حتی المقدور از هدر رفتن آب شیرین جلوگیری شده و هم غلظـت شـوری خور در محدوده مجاز باقی بماند، ضروری به نظر می رسد . در این صورت استفاده بهینه از منابع موجود صـورت خواهد گرفت . معیار بهینهسازی غلظت شوری جریان، به حداقل رساندن اختلاف غلظت آب رودخانه پس از جـزر و مـد نسبت به غلظت مطلوب است . به این منظور برای شـبیه سـازی پیـشروی آب شـور دریـا و تعیـین پارامترهـای هیدرولیکی جریان، معادلات هیدرودینام یکی شامل پیوستگی و ممنتوم به همراه معادله انتقال شوری در حالـت یک بعدی و برای خور کاملا مختلط به کار گرفته شده اند و با حل عددی این معادلات به روش المان محـدود یک مدل شبیه ساز تهیه گردیده است . در قسمت بعد برای یـافتن دبـی بهینـه از روش کلاسـیک بهینـه یـابی افزایشی لاگرانژ وبا اعمال محدودیت روی مقـدار دبـی ورودی، بـا هـدف بـه حـداقل رسـاندن تـابع مجمـوع مجذورات اختلاف میان مقدار غلظت محاسبه شده توسط مدل شبیه سازی و مقدار غلظت مطلـوب مـورد نظـر استفاده شده است . جهت ارزیابی مدل، یک مسئله حل شده که نتایج آن حاکی از عملکـرد مطلـوب مـ دل در کنترل میزان شری میباشد .

رودخانه جزر و مدی، خور، المان محدود، شبیهسازی، بهینهسازی