ابوالفضل سپهری منش - کارشناس ارشد شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران
زهرا ایزدپناه - عضو هئیت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز

از آنجا که طراحی سیستمهای آبی همیشه با هزینه های بسیاری همراه میباشد بنابراین بهینه یابی سیستم در جهت تقلیل هزینه ها، امری اساسی خواهد بود . معمولاً در این نوع طرحها، طراحان سعی بر آن دارند تا بهترین طرح عملی یک سیستم را با توجه به فیزیک آن مورد بررسی قرار دهند . نگرشی دقیق در رفتار دینامیکی رودخانه پائین دست سد مخزنی کرخه یکی از بخش اساسی در برنامه ریزی و گسترش منابع رودخانه میباشد . رودخانه پائین دست سد مخزنی در تعادل بسیار ظریف و حساس قرار داشته و هر تغییر طبیعی و یا مصنوعی در ساختار دائمی آن اثر گذاشته و آنرا بر هم میزند . احداث سد تنظیمی – انحرافی پای پل مرفولوژی طبیعی را از حالت رودخانه به فرم دریاچه درآورده و در نتیجه شرایط هیدرودینامیکی جریان را تغییر میدهد . عکس العمل رودخانه درمقابل این پدیده تغییر در جریان هیدرودینامیکی و تطبیق با شرایط جدید است . لذا رودخانه که معبری جهت عبور رسوبات همراه با کندوکاو بستر و دیواره های کناری بوده به مخزنی جهت ته نشینی مواد فرسایشی تغییر شکل میدهد . بمنظور طراحی مخزن سد تنظیمی لازم است حجم رسوبات ترسیبی و توزیع آن پیش بینی شود . انباشت و توزیع تدریجی رسوب در مخزن به عوامل متعددی نظیر بافت مواد رسوبی، رابطه بین جریان ورودی و خروجی، اندازه شکل مخزن و همچنین نحوه بهره برداری از مخزن بستگی داشته و بطور معمول ضمن ایجاد اختلال در عملکرد تاسیسات خروجی باعث کاهش حجم مخزن میگردد . این کاهش حجم به عنوان مبنایی در تجزیه و تحلیل سیستم منایع آب مورد استفاده قرار خواهد گرفت .