ابراهیم خواجه ای - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی

امروزه اثرا ت پوشش گیاهی در حفاظت و تثبیت دیواره رودخانه ها بعنوان یک روش موثر ، کاربردی و اقتصادی که دارای قابلیت تجدید حیات طبیعی و بازسازی داشته ، پذیرفته شده است . این بررسی در پایین دستسد انحرافی شهید کشتگر واقع در رودخانه نازلوچای ارومیه ، با هدف انتخاب و معرفی گونه های گیاهی مناسب برای حفاظت کناری رودخانه نازلو چای به اجرا گذاشته شد . قبل از اجرای طرح مطالعات اولیه شامل : ارزیابی پتانسیل بیولوژیکی دیواره های رودخانه، انتخاب و تهیه مقطع مناسب برای عملیات بیولوژیکی و شناسایی و کاشت انواع درخت و درختچه انجام و گونه های سازگار و سریع الرشد با شرایط اکولوژیک منطقه نظیر صنوبر، بید ،گز و مرغ جهت کاشت انتخاب گردیدند . سپس با عملیات ساده مهندسی بستر بازه انتخابی تسطیح و شیب آن به نسبت یک به دو اصلاح گردید . غرس نهالها در فواصل یک متری انجام و بوته های مرغ و بذر ارزن در حد فاصل نهالها جهت افزایش تراکم پوشش گیاهی کشت گردید . ضمن اینکه نهالها در مواقع نیاز ( هر هفته یکبار ) تا سال سوم اجرای طرح به روش سیفونی از نهر بالا دست آبیاری شدند . بررسی نتایج نشان داد که گونه های صنوبر ،بید و گز به ترتیب 14/5 ، 60/3 ، 28/7 درصد تلفات داشت ه و بطور متوسط از 68 درصد زنده مانی در طی سالهای ) ( 1377 -1380 برخوردار بوده اند ، که این میزان زنده مانی علیرغم محدودیت های ادافیکی ، در سطح زنده مانی خوب ارزیابی شد . همچنین نتایج آمار برداری سال 1385 نشان داد که علیرغم محدودیتها و عدم مراقبت لازم در طی سالهای 1380 الی 1385 نهالها از رشد و شادابی خوبی برخوردار بوده و نهالهای صنوبر ، بید و گز بطور متوسط به ترتیب سالانه 18/3 ، 12/9 و 80 درصد رشد طولی و 241 ، 131 و 86/6 در صد رشد قطری داشته اند . بنا بر این می توان نتیجه گرفت که استفاده از گونه های صنوبر ، بی د و گز ریشه دار جهت تثبیت و حفاظت کناری رودخانه ها ، اقتصادی بوده و کاربرد آن در رودخانه های منطقه بعنوان یک راهکار عملی در جهت ایجاد پویایی و حیات پایدار سیستم رودخانه ها توصیه می گردد .

رودخانه نازلو، حفاظت کناری، روش بیولوژیکی،پوشش گیاهی،گونه های سریع الرشد