آرزو کریمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد - آب و فاضلاب - واحد علوم و تحقیقات اهواز
نعمت ا... جعفرزاده - دکترای بهداشت محیط - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
رامین بنی زاده - دکترای بهداشت - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
مهران افخمی - دکترای علوم محیط زیست - مدیر محیط زیست سازمان آب و برق خوزستان

رودخانه زهره با وسعت حدود 17150 کیلومتر مربع و طول 490 کیلومتر یکی از بزرگترین رودخانه های ایران است که در حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان جریاندارد. محدوده مطالعاتی این تحقیق حوضه آبریز این رودخانه از محل ورود به استان خوزستان تا خلیج فارس می باشد. جهت نمونه برداری از آب 9 ایستگاه که گویای بهترین وضعیت رودخانه بودند. به نامهای خیرآباد، چم بستان، پل فلور، سردشت، پل 720 متری ، دهملا، فیروزآباد، هندیجان و سجافیه تعیین گشتند. برای مدت یکسال آبی به صورت ماهیانه پارامترهای EC, pH, DO, TDS, BOD کل فسفات، نیترات، دما، کدورت و کلیفرم اندازه گیری شد. پس از بررسیهای آزمایشگاهی نتایج درنرم افزارهای آماری تحلیل گردیده و در بانک اطلاعاتی ذخیره شد که علاوه بر اطلاعات کیفیتی شامل نقشه های مربوط به طرحها و شبکه های آبیاری و زهکشی، مراکز مهم صنعتی ، نقاط اصلی تخلیه فاضلابهای شهری و روستایی می باشد. نتایج تحلیل نشان داد که در بعضی از ایستگاه ه بدلیل تخلیه فاضلابهای کشاورزی شهری و روستایی می باشد. نتایج تحلیل نشان داد که در بعضی از ایسگاه ها بدلیل تخلیه فاضلابهای کشاورزی و شهری و نفوذ آب شور تغییرات محسوسی در کیفیت آب ایجاد می شود. بنحوی که بهترین کیفیت آب را در ایستگاه های خیرآباد، چم بستان، فلور و سردشت مشاهده گردیدند، پارامتر کدورت بدلیل وضعیت منطقه و وجود اراضی کشاورزی در ایستگاه پل 720 متری، pH و فسفات در ایستگاه دهملا، TDS و کلیفرم در ایستگاه فیروزآبادف نیترات pH, BOD در ایستگاه هندیجان، بدلیل استفاده از کودها جهت کشاورزی و تخلیه فاضلابهای شهری و روستای به رودخانه زهره افزایش یافته است. علاوه بر عوامل ذکر شده، تبخیر زیاد و نفوذ آب شور دریا در ایستگاه پایاب سجافیه سبب افت کیفیتی شدید در آب و افزایش پارامترهای فسفات، دما، BOD,EC گشته است. پایین ترین شاخص کیفیت (WQI) در ایستگاه سجافیه با مقدار 33 و بالاترین شاخص را ایستگاه چم بستان با مقدار 44 دارا می باشد. محاسبه شاخص کیفیت آب برای ایستگاه های مختلف نشان داد که آب رودخانه زهره در طبقه بندی کیفیتی چندا مناسبی قرار ندارد.

کیفیت آب ، رودخانه زهره ، تحلیل آماری ، شاخص کیفیت