محمدتقی دستورانی - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
محمدعلی حکیم زاده - استادیار دانشگاه یزد
سعیده کلانتری - کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر آب فاضلاب بر بیابانی شدن اراضی در استان یزدصورت گرفته است ، بدین صورت که هم فاضلاب بیمارستانی و هم فاضلاب صنعتی از این نظرمورد مطالعه قرار گرفته . در رابطه با هریک از فاضلابها منطقه ای که با آب فاضلاب آبیاری می شد مشخص گردید و همچنین منطقه ای دیگر در کنار آن که با آب شهری آبیاری می شد تعیین شد و در حقیقت به عنوان دو تیمار، در نظر گرفته شد و سپس از خاک هر دو تیمار نمونه برداری صورت گرفت ، نمونه ها تحت آزمایش قرار گرفتند و فاکتورهای شوری، نسبت جذب سدیم، پتاسیم، ازت، فسفر، کلسیم، آهک و هوموس، سرب، کادمیم و آهن اندازه گیری شد . سپس آنالیز واریانس بر روی داده ها انجام شد ومواردی که در آن بین دو تیمار اختلاف معنی داری وجود داشت، مشخص شد . نتایج نشان دهنده این بود که فاضلاب بیمارستانی بر روی مواد تغذیه ای خاک تاثیری مثبت گذاشته است و ازاین لحاظ باعث غنی تر شدن خاک گشته است، ولی متاسفانه بر روی دو فاکتور شوری و نسبت جذب سدیم تاثیری منفی داشته است که اگربتوان این مسئله را حل کرد، می توان بیان کرد که فاضلاب بیمارستانی در مجموع برای آبیاری مناسب است . اما تحقیق روی فاضلاب صنعتی نشان دهنده نامناسب بودن این فاضلاب بر روی خاک است و در نهایت استفاده از این فاضلاب توصیه نمی شود، چراکه در درازمدت باعث سوق یافتن منطقه به سمت تخریب خاک و متعاقب آن حاکم شدن شرایط بیابانی می شود .

بیابانزایی، فاضلاب بیمارستانی، فاضلاب صنعتی، آبیاری با آب فاضلاب، فاضلاب، استفاده مجدد از آب