عادل آذر - استاد گروه مدیریت دانشگاه تربیت مدرس
جواد سیاهکالی مرادی - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه تهران، پردیس قم
فرزانه خسروانی - دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی، دانشگاه تربیت مدرس

معنویت به مثابه روح در کالبد سازمان ها، می تواند نقش موثری در یکپارچگی و همسویی افراد با سازمان داشته باشد. همزمان با افزایش تمایل سازمان ها به نضج مفهوم معنویت در محیط کاری خود، همچنان خلاً وجود معنای واحدی از معنویت به چشم می خورد. به منظور شناسایی اهمیت معنویت در سازمان ها، در این مقاله ابتدا به ارائه تعاریف مختلفی از معنویت و سپس ویژگی ها و شاخصه های آن پرداخته شده است. در این مقاله براساس مدل میلیمان ، سه سطح فردی، سازمانی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به بررسی رابطه هر یک از این ابعاد مختلف فردی، سازمانی و اجتماعی با اعتماد و مسئولیت پذیری کارکنان اهتمام ورزیده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بین ابعاد فردی، سازمانی و اجتماعی و اعتماد و مسئولیت پذیری کارکنان رابطه معناداری به چشم می خورد. در ادامه به منظور تعیین اولویت هر یک از ابعاد و شاخص های اثر گذار در ایجاد معنویت سازمانی از روش تصمیم گیری چند معیاره فازی استفاده گردید. با استفاده از نظریات متخصصین، رتبه بندی صورت گرفت و نتایج بر اهمیت شاخص های ابعاد فردی و اجتماعی صحه گذارد.

معنویت سازمانی، عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل اجتماعی، اعتماد، مسئولیت پذیری، تصمیم گیری چند معیاره فازی