نگینه فرهنگ دوست - کارشناس ارشد مرمت آثار باستانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
سعید دهقان - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات، ودانشجوی دوره دکتری معد

آثارباستانی میراث کهن ایران زمین می باشندو حفظ و حراستاز آنها،وظیفهای ملی اسـت . دراین مقاله تلاش شده است تا نتایج مطالعات مکان یک سنگ یانجام شده درخـصوص پیش بینی میزان فرسایش این آثار،ارائه شود. بدین منظور نمونه هایی ازتوده سنگ های آثار باستانی، نقـش رسـتم، تنگ چوگان و نقش رجب تهیه وآزمایشات آزمایشگاهی بر روی آنهاانجامشد . آثار یاد شـده جـز و کهن ترین آثار باستان ی ایران می باشند کهو دراستان شیراز قرار دارند . دلیل انتخاب این آثـار بـه صورت متمرکز در یک استان، یکـسان بـودن شـرایط آب و هـوا یی ( دما،رطوبـت،میزان بارندگی وعواملی نظیر آنها) در فرآیند مقایسه و پیش بینی بوده اسـت . نتـا یج مطالعـات آزما یشگاهی و اندازه گیری خواص مکانیکی سنگها نشان داد که توده سنگ نقـش برجـسته تنـگ چوگـان از نظـر پارامترهای مکانیک سنگی، دارای کیفیت پائین تری نسبت به توده سنگ سایرآثار یادشـده می باشد و پیش بینی شد که این اثر از سایرآثار، تاثیرپذیری بیشتری از عوامـل فرسـایش داشـته و احتیاج به مرمت و بازساز ی بیشتری دارد . نتایج مطالعات و مشاهدات انجام شده محلی نیز نـشان داد که علی رغم یکسان بودن شرایط آب و هوایی و زمان ایجاد نقوش برجسته و نیز جـوان تـر بودن (از نظر سن زمین شناسی ) سنگ تنگ چوگان نـسبت بـه سـا یر نقـوش، این اثـر باسـتانی فرسایش بیشتری پیدا کرده است و صحت نتایج و پیش بینی هـا ی آزمایشگاهی تائید شـد و لذا استفاده از دانش مکان یک سنگ برای پیش بینی احتمال فرسا یش و تخر یب سایر آثار و نیز اولویت بندی مرمت و بازسازی آنها،توصیه می شود

مکانیک سنگ- فرسایش- نقش رستم- تنگ چوگان - نقش رجب