نیما یزدان پناه - کارشناس مهندسی شیمی ، انجمن مهندسین شیمی ایران
نفیسه جعفرزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات تهران

پرداختن به چالش فراگیر توسعه پایدار و امنیت توسعه ، مستلزم به کارگیری الگوی نوینی است که مردم را در کانون فرآیند توسعه قرار دهد و به تبع آن نیازهای زندگی روزمره این مردم ( مصرف) باید بر اساس توسعهِ مبتنی بر ملاحظات اکولوژیک برآورده شود . با تجه به مفهوم توسعه پای دار به عنوان فرآیندی که نیازهای مختلف نسل حاضر را بر می آورد ، بدون آنکه در تامین نیازهای نسل آینده خللی وارد آید ، استفاده از منابع محدود و پایان پذیر از حساسیت خاصی برخوردار است ؛ در صورتی که الگوی رفتاری جامعه امروز ( بالاخص در ایران ) با مفاهیم توسعه پایدار فاصله زیادی دارد . در این میان انرژی (به عنوان محرک و گرداننده دنیای امروز ) و تامین آن از حساسترین نکات مقوله مذکور است.کما اینکه مباحث انرژی را بحرانی ترین موارد مطرح در نظام توسعه پایدار دانسته اند. در حالی که در ایران بیشترین قسمت انرژی مورد ن یاز از منابع تجدید ناپذیر تهیه می شود ، نیاز به برنامه ریزی بلند مدت و مدیریت تامین و مصرف انرژی به شدت احساس می شود. با وجودیکه لایحه برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور با محوریت نفت پی ریزی شده است ( ماده 3 ) ، ولی در 115 به توسعه انرژی ، بهینه سازی و مدیریت انرژی رویکرد جدیدی دیده می شود که در سه برنامه قبلی کمتر به آن پرداخته ، 114 ، موارد 108 شده بود . هرچند به کارگیری انرژی های نو و تجدید پذیر با کم توجهی روبرو بوده است ، اما دیدگاه برنامه چهارم به نقش انرژی در توسعه پایدار در خور تامل و کنکاش است. در این مقاله سعی شده است نقش انرژی در توسعه و رویکرد برنامه چهارم توسعه کشور به آن ، بررسی شود.