فرشته چوبساز - دانشگاه علوم پزشکی تهران

سرطان های شایع زنان طبق آمار اعلام شده از تحقیقات یکی از مراکز تحقیقاتی سرطان در اروپا، مرگ های سالانه ناشی از سرطان رحم، به میزان 400 درصد(4 برابر) افزایش یافته و زنانی که به دلیل سرطان رحم در یک دهه گذشته فوت کرده اند، 20 درصد افزایش یافته است. افزایش میزان مرگ و میر ناشی از سرطان رحم، به دنبال افزایش میزان زنان مبتلا همراه بوده است. با تشخیص اولیه علائم انواع سرطان بخصوص سرطان رحم، شانس درمان موفق زنان مبتلا افزایش یافته است. سرطان یکی از 3 علت مرگ زنان در دنیاست، به طوری که از هر 3 نفر یک نفر (38/11 درصد) سرطان در تمامی نواحی یک مورد از هر 8نفر(12/56 درصد) سرطان پستان، یک مورد از هر 17 نفر(5/69 درصد) سرطان ریه، یک مورد از هر 18 نفر (5/55 درصد) سرطان روده بزرگ و مقعد ، یک مورد از هر 37 نفر(2/69 درصد) سرطان رحم، یک مورد از هر 58 نفر (1/72 درصد) سرطان تخمدان، یک مورد از هر 128 نفر(0/78 درصد) سرطان سرویکس در هر زن تشخیص داده می شود. سرطان پستان: سرطان پستان شایع ترین سرطان و دومین عامل مرگ ومیر در زنان است. در حال حاضر ماموگرافی یک روش غربالگری برای تشخیص سرطان پستان است. این روش تشخیص مرحله سرطان و انتشار به غدد لنفاوی را آسان تر می کند. ماموگرافی در سنین 40 تا 50 سال، به فاصله یک تا 2 سال و پس از 50 سالگی به صورت سالانه توصیه می شود. ماموگرافی بهترین و زودرس ترین روش تشخیص مراحل اولیه سرطان پستان است خودآزمایی پستان به تشخیص سرطان پستان در مراحل ابتدایی کمک می کند، خودآزمایی پستان 70 درصد موارد سرطان پستان را توسط خود بیمار قابل تشخیص می دهد در این موارد توده پستانی بزرگ تر از 2 سانتی متر است. معاینه پستان ها توسط پزشک نسبت به معاینه خود بیمار با دقت بیشتری در تشخیص مراحل اولیه سرطان کمک کننده است، چون توده حدود یک سانتی متر توسط پزشک قابل لمس خواهد بود. به این ترتیب ماموگرافی، معاینه هر 6 ماه یکبار توسط پزشک و در نهایت معاینه ماهانه پستان ها توسط خود شخص در پایان عادت ماهانه روش های تشخیص مراحل اولیه سرطان پستان است. سرطان ریه: سرطان ریه یکی از علل اصلی مرگ در مردان و زنان است، اعتیاد به سیگار از عوامل موثر این بیماری است. هیچ گونه شواهدی دال بر شدت موثر بودن غربالگری برای تشخیص سرطان ریه در دست نیست. ولی توصیه می شود سالانه در سنین بالای 50 سال رادیو گرافی ریه انجام شود، بخصوص در موارد اعتیاد به سیگار وجود علائم ریوی این مساله بیشتر توصیه می شود. برای غربالگری سرطان روده بزرگ و مقعد. در سرطان روده بزرگ و مقعد انجام ازمایش مدفوع کمک کننده است مخفی، معاینه سالانه مقعدی همراه با معاینه زنانگی سالانه و انجام سیگموئیدوسکوپی(اندوسکوپی قسمت پایین روده و مقعد) هر3 تا 5 سال توصیه می شود. بیمارانی که فامیل درجه یک مبتلا به سرطان روده بزرگ و مقعد یا پولیپ دارند، سن غربالگری 40 سالگی به بعد می باشد. سرطان یکی از 3 علت مرگ زنان در دنیاست. از شروع قرن 21 مرگ های سالانه ناشی از سرطان رحم، 4 برابر افزایش یافته است. در بیماران با سابقه خانوادگی این بیماری، باید مشاوره ژنتیک انجام شود بیمارانی که حامل ژن بیماری هستند یا این افراد باید از زمان بلوغ به طور سالانه تحت سیگمموئیدوسکوپی قرار گیرند. در بیماران دارای تاریخچه خانوادگی سرطان روده بزرگ و مقعد غیر پولیپی ارثی بخصوص اگر سرطان در سن جوانی رخ داده باشد، باید مشاوره ژنتیک انجام شود و آزمون ژنتیکی برای سرطان غیر پولیپی ارثی صورت گیرد. در این موارد باید تمام افراد در معرض خطر هرسال مورد بررسی قرار گیرد سرطان رحم: سرطان رحم شایع ترین سرطان دستگاه تناسلی زنان است، ولی چون علائم ان به صورت خونریزی غیر طبیعی ظاهر می شود، در مراحل اولیه تشخیص داده می شود. چون این سرطان علائم زود رس ایجاد می کند و غربالگری آن نیاز به بیوپسی (تکه برداری) مخاط رحمی دارد و این که روش های سونوگرافی نیز مقرون به صرفه نیست، به طور معمول در صورت نبود علائم غیر طبیعی خونریزی ،غربالگری برای تشخیص این نوع سرطان در تمام بیماران توصیه نمی شود. در خصوص بیماران چاق با سابقه فامیلی سرطان رحم، کولون، پستان و تخمدان بیماران با سابقه سیکل های بدون تخمک گذاری و بیماران با سابقه درمان جانشینی استروژن بدون استفاده از پروژسترون (در صورتی که قبلا هیسترکتومی نشده باشند) بیوپسی و از 35 سالگی نمونه برداری از رحم به طور سرپایی یا پس از بستری در بیمارستان و کورتاژ تشخیصی لازم است. سرطان دهانه رحم: سرطان دهانه رحم دومین علت مرگ زنان را بعد از سرطان پستان در سنین 44-15 سالگی در جهان تشکیل می دهد و حتی در خیلی از کشور های در حال توسعه شایع ترین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان است . هر سال نیم میلیون مورد سرطان گردن رحم در دنیا تشخیص داده می شود و تقریبا منجر به 250 هزار مرگ می شود. بیماری بر اثر ویروس پاپیلومای انسانی بر اثر تماس های جنسی در دستگاه تناسلی زنان ایجاد می شود، شایع ترین عامل بیماری مقاربتی را تشکیل می دهد.HPVs در ارتباط با این ویروس بیشتر از 100 نوع دارد که حدود 40 مورد ان ایجاد بیماری در دستگاه تناسلی زنان می کند. شایع ترین ویروس نوع 16 و در درجه بعد نوع 18 است به طوری که 75 درصد موارد سرطان گردن رحم براثر آن عفونت با این دو نوع ویروس HPVs ایجاد می شود. انواع ویروس های با خطر کمتر نوع 6 و 11 هستند که 90 درصد عامل ایجاد کننده زگیل های تناسلی هستند. سن شیوع این زگیل های ارتباط سرطان گردن رحم با ویروس پاپیلومای انسانی نزدیک به 100 درصد تشخیص داده شده است(99/9) خطر فرد با ویروس شماره 16(نوع پر خطر) برای ابتلا به سرطان گردن رحم 434 برابر بیش از فردی است که به این ویروس آلوده نشده است، در حالی که مثلا درمورد ارتباط سرطان ریه با سیگار این افزایش میزان خطر حدود 50 برابر است. روش موثر در پیشگیری از سرطان سرویکس پاپ اسمیر: پیشگیری از سرطان سرویکس به وسیله انجام تست پاپ اسمیر پیش از شناخت عامل ایجاد کننده سرطان گردن رحم ویروس(HPVs) امکان پذیر بوده که در حقیقت پیشگیری ثانویه با تشخیص مراحل اولیه بیماری و ریشه کن کردن ضایعات قبل از سرطانی است. در این روش که یک روش سلول برداری مخاط گردن رحم است، تغییرات سلولی قبل از سرطان مهاجم تشخیص داده می شود، اما این تست 20 تا 30 درصد منفی کاذب دارد، یعنی ممکن است حدود 20 تا30 درصد موارد بیماری تشخیص داده نشود و تکرار آن موارد منفی کاذب را کم کند. به این سبب توصیه می شود این تست بعد از ازدواج هر سال تا 3 سال انجام شود و در صورت منفی بودن تست(طبیعی بودن ان) فواصل به 3-2 سال یکبار افزایش داده شود. به این ترتیب با توجه به این که زمان لازم برای تبدیل تغییرات قبل از سرطان به سرطان رحم در گردن رحم حدود 10سال است، انجام این تست با این جدول زمانی باعث تشخیص بیماری در مراحل اولیه و ریشه کن کردن آن می شود. این روش غربالگری در کشورهای پیشرفته باعث شده است که 75 درصد خطر سرطان گردن رحم کاهش یابد، اما در کشورهای در حال توسعه به دلیل ناآگاهی از این روش غربالگری خیلی موثر نبوده است و در حال حاضر 80 درصد مرگ و میر ناشی از سرطان گردن رحم در کشور های در حال توسعه حادث می شود. سلول های شناور در مایع: در سال های اخیر با وجود تغییرات روش پاپ اسمیر، روش سلول های شناور در مایع یا Lbc هم معرفی شد، اما این روش هم نتوانسته در کشورهای در حال توسعه میزان مرگ و میر ناشی از سرطان گردن رحم را کم کند. پس از شناخت HPV در خلال دهه های گذشته به عنوان عامل ایجاد کننده سرطان گردن رحم از تست تشخیصی DNA ویروس در ترشحات ان استفاده شد، اما این تست در افراد سالم بخصوص جوان ها بدون وجود بیماری می توانست مثبت باشد. بنابراین این تست هم به عنوان تشخیص ضایعات قبل از سرطان به تنهایی ارزشمندنبود، مگر این که به همراه پاپ اسمیر انجام می گرفت. سرطان پستان: سرطان پستان شایع ترین سرطان و دومین عامل مرگ و میر در زنان است. در حال حاضر مامو گرافی یک روش غربالگری برای تشخیص سرطان پستان است.