زهرا اهری - محقق مرکز مطالعات مقابله با سوانح طبیعی - ایران

کاهش خطر (ریسک) زلزله تا حدود زیادی منوط به کاهش آسیب پذیری اجزای محیط مصنوع است. به طور عام، کاهش خطر برای عناصر در خطر (ساختمان و ساختارها) مهمترین سهم را در کاهش خطر برای کل محیط مصنوع دارد. مقاوم کردن سازه های ناپایدار و ساحتمان ها، وضع قوانین و ضوابط مربوط به ساختمان سازی مقاوم و نظارت دقیق بر نحوه اجرای آنها، سبب کاهش خسارات و تلفات ناشی از زلزله می شود. اما حتی در چنین شرایطی نیز پاره ای اقدامات و فعالیت ها باقی می ماند که فراتر از مقاوم سازی ساختمان ها و ساختارها بوده و سطوح برخورد دیگری را نیازمند هستند. اینگونه اقدامات و فعالیت ها مقیاس های ومختلف شهری و منطقه ای یافته و مکمل اقدامات فیزیکی برای مقاوم سازی ساختمان ها و ساختارها خواهد بود. منطقه به عنوان نظامی طبیعی و در عین حال مصنوع در شرایط عادی می تواند در چارچوب یک برنامه ریزی مطلوب، حیات پویای خود را تداوم دهد. اما آسیب پذیر شد آن بر اثر ایجاد شرایط بحرانی، می تواند جریان حیات آن را مختل سازد. اگر منطقه از ساز و کار لازم برای مواجهه باشرایط بحرانی برخورار باشد، می تواند در برخوردی نظام گونه (سیستمیک) خود را با این شرایط انطباق داده و از آن گذر کند. چنین امری در صورت لزوم حفظ پویای حیات نظام، به مفهوم اندیشیدن به نوعی از برنامه ریزی با توجه به شرایط بحران است . عاملی جدید در روند برنامه ریزی فضایی – مکانی سکونت گاهها باید وارد گردد که این بار آن را از دیدگاه شرایط بحران و نقش و سهم هر یک از کانونها در این شرایط مورد بررسی قرار دهد.