مجتبی بشردوست - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زنجان

سعدی در گلستان یک جهان واقعی را به تصویر می کشد و در بوستان از این جهان پرشور و شر کمی فاصله می گیرد. او در جهان واقعی خود، نگرش ماکیاولی را تبلیغ می کند. درگلستان تفکر شبان - رمگی دروغ مصلحت امیز رعیت پروری، هم اوایی با سلاطین و توجیه و تثبیت قدرت، تایید و تشویق می شود. هرچند بین روزگار سعدی و روزگار ماکیاولی فرق و فاصله هست و.لی تشویق ها و تنبیه های آن دو بهم ماننده است. سعدی را رند می نامند. چرا سعدی در گلستان این تفکر را تثبیت می کند؟ چرا سعدی به اخلاق عرفانی، کلامی، فلسفی، روایی علاقه نشان نمی دهد؟ تصایح سعدی ریشه در کجا دارد؟ این جستار پاسخی است به این سوال>

سعدی، تفکر ماکیاولی، شهریار ؛ گفتارها، گلستان، بوستان، مصلحت