علی شرفی - کارشناس ارشد ژئوتکنیک دانشگاه صنعتی شریف
ایرج شکور - معاونت اجرایی کارگاه و مسئول TBM تونل گاوشان، سنندج
محمدعلی حبیب آگهی - مدیریت شرکت جهاد توسعه منابع آب، تهران
مسعود پلاسی - استادیار دانشگاه تهران و عضو شورای فنی شرکت جهاد توسعه منابع آب، تهران

اصولاً برای حفاری تونلهایی که در آن احتمال ریزش وجود دارد از TBM شیلد یا سپر استفاده می گردد. نوع مصالح در قسمت بزرگی از تونل گاوشان، مصالح ریزشی می باشد. متأسفانه به دلیل کمبود اطلاعات ژئوتکنیکی و عدم اطلاع دقیق از ریزشی بودن توده سنگ، قسمت زیادی از مسیر تونل گاوشان، دستگاه حفاری تونل گاوشان از نوع باز انتخاب گردید که این امر سبب ایجاد مشکلات عدیده ای گردید. در این مقاله ابتدا مشکلات ناشی از ریزش در تونل هائی که با استفاده از TBM باز حفاری می گردند بررسی شده و سپس روش حفاری و نحوه پایدار سازی تونل گاوشان که کار حفاری قسمت عمده آن توسط یک دستگاه TBM باز در حال انجام است، ارائه می گردد