ابراهیم فرخ - کارشناس ارشد مهندسی معدن، موسسه مهندسین مشاور ساحل
غلامرضا شمسی - کارشناس ارشد مهندسی معدن، موسسه مهندسین مشاور ساحل

امروزه با توجه به اهمیت برآورد نرخ نفوذ ماشینهای حفاری تونل (TBM)، مطالعات و تحقیقات بسیاری در سراسر دنیا بر اساس داده های حاصل از حفاری در انواع مختلف پروژه های تونلسازی صورت گرفته است. نتایج بدست آمده از این تحقیقات می تواند در تعیین پارامترهای کارکرد TBM برآورد هزینه های اجرای پروژه های تونلسازی و نیز بهینه سازی ، طراحی ماشینهای حفر تونل با توجه به شرایط مختلف زمین شناسی، نقش به سزایی ایفا نماید. در این تحقیق سعی شده است تا با تکیه بر داده های حاصل از برداشتهای زمین شناسی و پارامترهای بدست آمده از ماشین حفاری TBMبا سپر تلسکوپی در حین اجرای قطعات سوم و چهارم تونل انتقال آب قمرود که به منظور انتقال آب از سرشاخه های حوزة آبریز دز به سد مخزنی گلپایگان طراحی شده است، به بررسی تاثیر کیفیت توده سنگ و پارامترهای عملیاتی TBM بر روی نرخ نفوذ ماشین حفاری پرداخته شود. در این ارتباط با توجه به این موضوع که در حفاری با ماشین TBMسپری، امکان برداشت مستقیم زمین میسر نمی باشد، برآورد امتیاز کیفیت توده سنگ با محدودیتهای زیادی مواجه است و همین امر باعث کاهش قابل توجه دقت امتیاز بدست آمده، می شود. در این مقاله برای برآورد مناسب کیفیت توده سنگ از شاخص همگرایی تونل استفاده شده است. پارامترهای عملیاتی ماشین حفاری نیز بر اساس اطلاعات ثبت شده در کورسهای متوالی حفاری انتخاب شده است.نتایج حاصل از تحلیل پارامترهای فوق نشان می دهد که با ترکیب مناسبی از پارامترهای همگرایی تونل (به عنوان شاخصی از کیفیت توده سنگ)، نیروی تراست و گشتاور ماشین حفاری (به عنوان شاخصهای عملیاتی(TBM می توان میزان نرخ نفوذ را بر آورد کرد

نرخ نفوذ TBM ، همگرایی تونل، پارامترهای عملیاتی