اسماعیل پیش بهار - دانشیاردانشگاه تبریز
سحر عابدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز
قادر دشتی - دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه تبریز
علی کیانی راد - استادیار موسسه پژوهشی برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی

ریسک عنصری گریزناپذیر ولی قابل مدیریت در کشاورزی است. بیمه کشاورزی از جمله برنامه های موثر مدیریت ریسک است. اما طرحهای سنتی بیمه محصولات کشاورزی نارساییهایی همچون هزینه های اجرایی بالا، چالشناشی از اطلاعات نامتقارن یعنی، گزینش نامساعد و مخاطره های اخلاقی را دارند؛ لذا در این پژوهش، بیمه محصولات کشاورزی بر پایه شاخصهای آب و هوایی برای محصول گندم دیم در شهرستان میانه ارایه شده است که یک ابزار کارآمد در مدیریت ریسک کشاورزی بوده و نارساییهای بیمه رایج را ندارد. در این راستا، داده های مربوط به عملکرد گندم دیم رقم سرداری و متغیرهای آب و هوایی در سالهای زراعی 92 - 1366 به ترتیب از سازمان جهاد کشاورزی و سازمان هواشناسی استان آذربایجانشرقی گردآوری شدند. در سالهای اخیر، توابع مفصل تاکی شکل در اندازهگیری ساختار وابستگی و بیان توابع توزیع توام در زمینه های مختلف موفقیت آمیز بوده اند؛ بنابراین در این پژوهش ساختار وابسته بین شاخصهای آب و هوایی و عملکرد محصول با استفاده از توابع مفصل تاکی شکل اندازهگیری شد و در نهایت مقادیر حق بیمه و تابع غرامت محاسبه شد. الگوی D-Vine برای تبیین تابع توزیع توام و محاسبه حق بیمه گندم دیم مورد استفاده قرار گرفت. حق بیمه در چهار سطح پوششی ) 50 ، 80 ، 90 و 100 درصد( محاسبه شد، که میزان آن در سطح پوشش 80 درصد 578827 ریال میباشد. حق بیمه محاسبه شده در بیمه شاخص آب و هوا کمتر از حق بیمه کنونی است که مبلغی معقول است. نتایج مربوط به تابع غرامت نیز نشان داد که متغیر رطوبت نسبی میانگین، بیشترین همبستگی را با عملکرد گندم دیم در شهرستان میانه دارد که مقادیر آستانه و حد آن به ترتیب 83 / 51 و 07 / 23 درصد میباشند.

بیمه شاخص آب و هوایی، ریسک سیستماتیک، مفصل تاکی شکل، گندم دیم، میانه