سارا پوریوسف زاده - کارشناس ارشد معماری منظر دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران ، ایران
محمدرضا بمانیان - دکتری معماری ، دانشیار دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران ، ایران .
مجتبی انصاری - دکتری معماری گرایش معماری منظر ، دانشیار دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران . ایران

منطقه بیستون جزو مناطق بی نظیر در کشور و حتی جهان است که آمیختگی تاریخ و طبیعت ، فرهنگ و افسانه را یک جا به نمایش می گذارد. این منطقه به عنوان پناهگاه حیات وحش از یک سو ارزش های طبیعی منحصر به فردی دارد و از دیگر سو دارای آثار تاریخی با ارزش جهانی است. در این مقاله به نقش معماری منظر به عنوان پیونددهنده و احیا کننده ارتباط بین لایه های طبیعی ، تاریخی و روایت های داستانی منظر در چارچوب دیدگاه جامع نگر «مرمت منظر» تأکید شده است . این پژوهش با هدف بازشناسی طبیعی و فرهنگی منطقه بیستون که عرصه ای مناسب برای طرح دیدگاه جدید مرمت منظر به محوطه های تاریخی و طبیعی است به بررسی بوم شناسانه لایه های این محوطه پرداخته است تا از این رهگذر راهکارهایی عملی در مرمت جامع منظر بیستون به دست آید. در این مقاله ابتدا به طرح موضوع و روش تحقیق اشاره می شود و پس از واکاوی مفهوم واژه های مرمت بوم شناسی و مرمت منظر ، اصولی برای مرمت جامع منظر به دست می آید. در ادامه به تحلیل بوم شناختی منطقه پرداخته و با توجه به ارکان مرمت منظر که شامل انسان ، طبیعت ، فرهنگ و تاریخ است ، نقاط ضعف ، قوت ، فرصت ها و تهدیدات طبیعت و فرهنگ منطقه در دو جدول جمع بندی می شود. از آنجا که تأکید دیدگاه مرمت منظر به بازخوانی و احیای تمامی لایه های منظر است ، در انتها با کنار هم قرار دادن اصول مرمت منظر و مطالعات بوم شناسانه سایت ، معیارهای مرمت منظر طبیعی و فرهنگی بیستون به دست می آید. نتیجه کلی آنکه صرفاً با مرمت تمامی لایه های موجود در منظر و درک رابطه بین آنهاست که می توان به احیای جامع محوطه های تاریخی و طبیعی دست یافت. در این پژوهش از روش تحقق توصیفی - تحلیلی در بستری از مطالعات کتابخانه ای و همچنین مشاهدات میدانی متعدد بهره گرفته شده است.

مرمت منظر ، منظر تاریخی ، منظر طبیعی ، بوم شناسی ، بیستون