لیلا سلیمی - دبیر آموزش و پرورش سنندج و کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی
علیرضا عصاره - عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

زمینه: حل مسأله و خلاقیتاز ممتازترین تواناییهای شناختی انسان است. کشورهای دنیا پرورش قوه خلاقیت شاگردان را ارزشمندترین هدفتربیتی به شمار میآورند. روش: روش تحقیق در این پژوهشتوصیفی-پیمایشی از نوع تحلیل محتوا و کاربردی می باشد.جامعه آماری این پژوهششامل محتوای کتاب درسی علوم تجربی دوم راهنمایی در سال تحصیلی 1389 -90 می باشد. حجم نمونه برابر با حجم جامعه آماری انتخاب گردیده است. ابزار این تحقیق فرمتحلیل محتوای محقق ساخته با توجه به الگوی عوامل خلاقیت گیلفورد می باشد. برای تحلیل محتوای کتاب درسی علوم تجربی دوم راهنمایی از یکطرح کد گذاری استفاده شده است. این کار در سهمرحله انجام شده است. در مرحله اول محتوای کتاب به چهار قسمت( متن، تکالیفو فعالیتها، تصاویر و جداول) تقسیم شده؛ در مرحله دوم کلیه واحدها در تمامی قسمت ها با طبقه مورد نظر، ازنظر شاخصهای خلاقیت گیلفورد مطابقت داده شده و در جداول مربوطه ثبتشده؛ و در مرحله سوم واحدهایی که در سطح بالای عوامل خلاقیت گیلفورد قرار داشتند شناسایی و شمارششده اند. روایی ابزار تحقیق بر اساسنظرات متخصصان تعلیم و تربیتقابل قبول بود و پایایی بر اساسفرمول هولستی مورد محاسبه قرار گرفته است( مقدارآن 0/93 داده های حاصل با استفاده از آمار توصیفی( شامل فراوانی و درصد) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. هدف: این مقاله به بررسی کتاب علوم تجربی ازنظرمحتوای آموزشی مناسب برای رشد خلاقیتپرداخته است. یافته ها: کتاب درسی علوم تجربی دوم راهنمایی تأکید بیشاز حد به سطح حافظه شناختی و تفکر همگرا دارد و به تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب در حد ضعیفی توجه نموده است.نتیجه گیری: درمحتوای کتاب درسی علوم تجربی دوم راهنمایی بین سطوح گوناگون خلاقیتگیلفورد تعادل مناسبی وجود ندارد و بایستی در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شود.

تحلیل محتوا، محتوا، کتاب درسی علوم تجربی، دوره راهنمایی، خلاقیت، عوامل خلاقیت گیلفورد