ابوالفضل فلاح هروی - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهرود
حمید عباس دخت - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهرود
احمد زارع فیض آبادی - استاد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مشهد
اجمد غلامی - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهرود

به منظور بررسی تاثیر روش های مختلف خاک ورزی حفاظتی و مدیریت پسماندها (بقایا) بر ویژگی های فیزیولوژیکی گندم، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مشهد در سال زراعی 93-92 انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل شیوه های مختلف خاک ورزی در سه سطح (خاک ورزی متداول، خاک ورزی کم و بدون خاک ورزی) و عامل فرعی شامل مدیریت پسماندها در سه سطح (حفظ 0، 30 و 60 درصد پسماندها) بود. طول ساقه، سنبله، دمگل (پدانکل)، طول، سطح و وزن خشک برگ پرچم اندازه گیری شد. نتایج نشان داد، بیشترین مقادیر صفات یادشده در تیمار بدون خاک ورزی به دست آمد که به ترتیب معادل 18/91، 04/10، 37/28، 48/22 سانتی متر، 3/26 سانتی متر مربع و 194/0 گرم بود. اما در مدیریت پسماندها، هیچ کدام از صفات یادشده تفاوت معنی داری را نشان ندادند. تاثیر نظام خاک ورزی و مدیریت پسماندها بر ماده خشک انتقال یافته از ساقه، اختصاص مواد نورساختی (فتوسنتزی) به سنبله، مشارکت مواد پرورده (اسیمیلات های) ذخیره ای پیش از گرده افشانی در پر شدن دانه و بازده انتقال دوباره معنی دار نبود. اثر متقابل نظام خاک ورزی و مدیریت پسماندها بر طول ساقه معنی دار شد. بیشترین عملکرد دانه در نظام بدون خاک ورزی (2/6912 کیلوگرم در هکتار) و در پسماندهای 60 درصد (8/6980 کیلوگرم در هکتار) بود. آزمایش نشان داد خاک ورزی حفاظتی همراه با حفظ پسماندهای بیشتر روی سطح خاک موجب بهبود برخی از صفات زراعی و عملکرد گندم می شود و راه کاری برای احیاء منابع و پایداری در تولید است.

بدون خاک ورزی, ساقه, حفاظتی, عملکرد دانه, مواد نورساختی