جعفر پوررضا - استادیار، گروه کشاورزی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران
افشین سلطانی - استاد، گروه زراعت، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

به منظور بررسی تولید و زوال برگ در بوته گندم، دو آزمایش مزرعه­ای در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 15 رقم گندم در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامهرمز، با عرض جغرافیایی 31 درجه و 16 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 49 درجه و 36 دقیقه شرقی و ارتفاع 151 متری از سطح دریا، در دو سال زراعی 86-1385 تا 87-1386 اجرا شد. نتایج نشان داد در مرحله اول تولید برگ، به ازای افزایش یک برگ در ساقه اصلی، 32/1 برگ به برگ­های بوته اضافه شد. اما، بعد از تشکیل پنج برگ در ساقه اصلی (x0) و شروع پنجه­زنی در گیاه، به ازای افزایش یک برگ در ساقه اصلی تقریبا پنج برگ به برگ­های بوته در مرحله دوم افزوده شد. بررسی زوال و پیری برگ­ها نشان داد که مشابه وضعیت تولید دو مرحله­ای برگ در بوته، پیری برگ­ها نیز در دو مرحله اتفاق افتاد در مرحله اول، کسر برگ­های پیر در بوته به ازای هر یک درصد افزایش در کسر برگ­های پیر روی ساقه اصلی 71/0 درصد افزایش نشان داد. این افزایش تا زمانی ادامه یافت که کسر برگ­های پیر در ساقه اصلی به 28/0 رسید، به عبارت دیگر زمانی که  28 درصد برگ­های ساقه اصلی پیر شدند. بعد از این در مرحله دوم، هر یک واحد افزایش در کسر برگ­های پیر روی ساقه اصلی باعث 16/1 واحد افزایش در میزان برگ­های پیر در بوته شد. اطلاع از ویژگی های سطح برگ می­تواند در اصلاح نباتات، مدیریت گیاهان زراعی و مدل­های شبیه­سازی رشد و نمو گیاهان زراعی مفید باشد.

پیش بینی, درجه روز رشد, سطح برگ, کسر برگ پیر, مدل سازی