مهدیه رشیدسرخ آبادی - کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه بیرجند.
علی شهیدی - دانشیارگروه مهندسی آب، دانشگاه بیرجند.
عباس خاشعی سیوکی - استادیارگروه مهندسی آب، دانشگاه بیرجند.

شهرستان تربت حیدریه واقع در استان خراسان رضوی بهعنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران در جهان مطرح میباشد. با توجه به تاثیر عوامل محیطی گوناگون بر رشد و عملکرد محصول زعفران، فرآیند سنجش تناسب اراضی برای کشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است. در این تحقیق ابتدا شرایط کشت زعفران مورد مطالعه دقیق قرار گرفت و نواحی مستعد کشت زعفران با استفاده از نقشه های سطوح ارتفاعی، شیب، خصوصیات خاک و آب و برخی فاکتورهای اقلیمی تاثیرگذار در کشت زعفران از جمله آستانه های دمایی موثر، بارندگی و ساعات آفتابی شناسایی شدند. بدین منظور از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) استفاده شد و به کمک محیط نرم افزاری Arc GIS مدلسازی و تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفت و بر اساس آن اراضی شهرستان تربت حیدریه از نظر قابلیت کشت زعفران ارزیابی و پهنه بندی شد. با دقت در نقشه نهایی، حدود 43درصد از مساحت منطقه که عمدتا در نواحی مرکزی شهرستان تربتحیدریه قرار دارند، از بالاترین قابلیت برای کشت زعفران برخوردار میباشند. جهت ارزیابی نتایج بهدست آمده و اطمینان از صحت اطلاعات نقشه های نهایی، عملکرد گیاه و کیفیت محصول با اطلاعات بهدست آمده از نقشه نهایی مقایسه شد و صحت نتایج بهدستآمده تاییدگردید که نشاندهنده کارآیی روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در سنجش قابلیت اراضی برای کشت زعفران میباشد.

پهنه بندی، روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، زمین آمار، سیستم اطلاعات جغرافیایی