علی خسرونژاد - کارشناس شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس
کمال غضنفری - کارشناس شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس
محمدعلی محمدمیرزایی زرندی - کارشناس شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس

رسوبگذاری و تجمع رسوبات در مخزن سدهایی که بر روی رودخانه های حـاوی مقـادیر قابـل توجـه رسوبات ساخته می شوند امری اجتناب ناپذیر می باشد و اولین نتیجه مهم آن کاهش ظرفیـت مفیـد مخزن سد و عمر مفید آن می باشد . انجام فعالیـت هـای حفاظـت آب و خـاک گرچـه ممکـن اسـت فرسایش از سطح حوزه های آبریز و نهایتا انتقال رسوبات به مخازن سد ها را کاهش دهد، اما در مورد حوزه های آب ریز رودخانه های قزل اوزن و شاهرود با آن سطح وسیع بسیار بعید به نظر می ر سد کـه در شرایط کنونی جوابگوی مشکلات بوجود آمده در مخزن سد سفید رود باشد . بنابراین و با توجه بـه مطالب اشاره شده قبلی ( در قسمت I از سری مقالات ارائه شـده توسـط مـولفین حا ضـ ر ) اسـتفاده از عملیات شاس برای رسوب زدایی رسوبات ته نشین شده تنها راه حل اثر بخش و موفقیت آمیـز بـرای علاج بخشی مساله رسوبگذاری در مخزن سد سفید رود خواهد بود . در همین راسـتا در ایـن مطالعـه نتایج اندازه گیری های میدانی در حین عملیات شاس در مخزن سد مذکور ارائه و مورد بررسـی قـرار گرفته است . همچنین با توجه به این که شبیه سازی عددی فرآیند رسوب زدایی مخزن سد به طـرح راه کار های مناسب برای بهینه سازی نحوه عملکرد و مانور دریچه های تخلیـه تحتـانی ، هیـدروگراف خروجی از دریچه های تخلیه، طراحی مناسب شکل و ابعاد دریچه های تخلیه و دامنه تغییـرات تـر از آب می شود در این مقاله به نحوه استفاده از یک مدل عددی بـرای شـبیه سـاز ی عملیـات شـاس در مخزن سد سفید رود اشاره می گردد . در خاتمه نیز با استفاده از نتایج شبیه سازی های عددی انجـام شده به راه کار های اجرایی مناسب برای عملیات های آینده شاس در مخزن سد مذکور برای حصـول حداکثر راندمان رسوب زدایی اشاره شده است .

رسوب زدایی مخزن سد، مـد ل عـددی، دریچـه هـای تخلیـه تحتـانی ،راندمان رسوب زدایی، جریان غیر دائمی، عملیات شاس