سیدمهدی موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
علی عبادی - عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
علی اکبر ایمانی - عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
امیررضا نعمتیان - دانشجوی کارشناسی ارشد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

به منظور بررسی مصرف توام باکتری فسفاتین و محلول پاشی روی بر عملکرد سه رقم گندم دیم، آزمایشی در اراضی زراعی دیم شهرستان ایجرود- زنجان به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار و 12 تیمار در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. فاکتور اول عبارت بود از: ارقام گندم دیم شامل سرداری، هما و آذر 2 و فاکتور دوم تلقیح بذر با فسفاتین و محلولپاشی روی شامل (T(0: شاهد (بدون بذرمالی و بدون محلول پاشی)، (T(1: محلول پاشی با سولافت روی، (T(2: بذر مالی با کود زیستی فسفاتین و (T(3: تیمار تلفیقی محلول پاشی با سولفات روی بعلاوه بذر مالی با کد زیستی فسفاتین. نتایج نشان داد که اثرات اصلی ارقام و تیمارهای کودی تأثیر م عنی داری بر عملکرد دانه، وزن هزار دانهف فسفر و روی دانه داشت، ولی بر پروتئین دانه معنی دار نشد. اثر اصلی بکارگیری باکتری فسفاتین و محلولپاشی سولفات روی بر میزان فسفر دانه معنی دار گردید و بذر مالی دانه با باکتری فسفاتین قبل از کاشت باعث افزایش معنی دار غلظت فسفر در دانه شد. اثرات اصلی رقم و سطوح تیماری مختلف بر میزان فسفر و غلظت روی دانه گندم معنی دار گردید. کاربرد توآم باکتری فسفاتین و محلول پاشی سولفات روی تأثیر معنی داری بر عملکرد دانه ای و وزن هزار دانه داشت، بطوریکه عملکرد دانه با مصرف توآم کود زیستی فسفاتین و محلولپاشی سولفات روی بیشترین عملکرد (1/33 تن در هکتار) را داشت اثر برهمکنش رقم در سطوح تیماری مختلف بر عملکرد دانه ای و وزن هزار دانه معنی دار گردید. بیشترین عملکرد دانه ای (1/43 تن در هکار) در رقم سرداری و تیمار مصرف توام کودزیستی فسفاتین و محلول پاشی سولفات روی بدست آمد که نسبت به رقم آذر 2 در همین تیمار کودی (1/24 تن در هکتار)، 15% و نسبت به رقم هما (1/31)، 9% افزایش عملکرد نشان داد. بر اساس نتایج بدست آمده با کاهش مصرف کودهای فسفری و کاربرد توام کود فسفاتین و محلول پاشی سولفات روی و انتخاب رقم مناسب گندم دیم علاوه بر کاهش هزینه های تولید و ارتقای سطح درآمد کشاورزان، می توان به افزایش عملکرد و کیفیت مطلوب دانه گندم دیم دست یافت.

گندم دیم، کود زیستی فسفاتین، سولفات روی، خصوصیات کمی و کیفی دانه گندم