CIVILICA We Respect the Science
(ناشر تخصصی کنفرانسهای کشور / شماره مجوز انتشارات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: ۸۹۷۱)

بررسی مخاطرات زیستی در محلات اسکان غیررسمی پیرامون کلان شهر تهران (مورد: اسلامشهر)

عنوان مقاله: بررسی مخاطرات زیستی در محلات اسکان غیررسمی پیرامون کلان شهر تهران (مورد: اسلامشهر)
شناسه ملی مقاله: MSEH01_042
منتشر شده در اولین سمینار تحلیل فضایی مخاطرات محیطی کلانشهر تهران در سال 1390
مشخصات نویسندگان مقاله:

وحید ریاحی - عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم

خلاصه مقاله:
در دهه های اخیر محلات نابسامان و سکونتگاههای غیررسمی، به طور عمده در حاشیه شهرهای بزرگ کشور، خارج از برنامه رسمی توسعه شهری و به صورت خودرور شکل گرفته و گسترش یافته تا حدی که در سال 1390 بالغ بر 10 درصد جمعیت کشور و بیش از 15 درصد از پهنه شهری ایران را سکونتگاههای غیررسمی شکل می دهد. این محلات خودرو یا حاشیه نشین، به بیان درست تر اسکان غیررسمی نامیده شده اند و کارکرد اصلی آنها تامین زمین ارزان در مجاورت کلان شهرها و الگوی ساخت و متناسب با توان مالی گروه های کم درآمد و اغلب مهاجر است. در عین حال این گونه سکونتگاهها، سیمای نازیبا، خدمات ناکافی و ساکنان کم توان و مشاغلی نامطمئن داشته و محیطی آماده برای پذیرش نابهنجاری های اجتماعی و باز تولید فقر فراهم می سازند و خطرپذیری بالایی در برابر سوانح طبیعی دارند. بنا به بررسی حاضر، که باتوجه به شاخص های کمی وکیفی اسکان و شرایط زیستی، اجتماعی و اقتصادی در محلات مختلف اسلامشهر است، می توان گفت یکی از نادرترین اشکال پهنه اسکان غیررسمی در مجاورت کلان شهر تهران در دهه اخیر شکل گرفته که به شدت بر شاخص های شهری کلان شهر تهران تاثیر گذاشته است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی محلات و پهنه های اسکان غیررسمی اسلامشهر مبتنی بر شاخصهای اجتماعی و اقتصادی و نیز روشها و راهکارهای کالبدی ارتقای محیط زیست این سکونتگاهها و در نهایت با هدف ارائه روشهای توانمندسازی ساکنان محلات اسکان غیررسمی صورت گرفت. روش تحقیق در این پژوهش تحلیلیل - توصیفی بوده است و گردآوری اطلاعات اسنادی با هماهنگی دستگاه های اداری مرتبط مانند مرکز آمار ایران و وزارت مسکن و شهرسازی و اطلاعات میدانی از طریق تشکیل گروه های بحث در 4 محله هدف و 840 پرسشنامه بدست آمده است. یافته های تحقیق نشان داده است که : 1- اسلامشهر یکی از شهرهای ویژه و خاص برای پهنه بندی و خاص برای پهنه بندی محلات اسکان غیررسمی است و این شهر از حیث مذکور با بسیاری از شهرهای متعارف و مشابه تفاوت دارد. 2- شناخت محله به صورت عرفی در میان شهروندان با مجموعه عوامل تشکیل محلات شهرهای متعارف متفاوت است. براساس بررسی حاضر و متاثر از همه عوامل، اسلامشهر به 17 محله مجزا تقسیم گردد. 3- تحلیل وزنی هر یک از محلات 17 گانه اسلامشهر نشان می دهد که اولا سراسر محدوده شهری اسلامشهر مشخصات محلات اسکان غیر رسمی را داراست و ثانیا براساس تحلیل وزنی در بخش های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و کاربری اراضی، محلات جنوبی شهر و در حاشیه کمربندی اسلامشهر (محلات شماره : 11-12-13-15 در اصل مطالعه به نامهای ازندریان- مظفریه- ضیاآباد- میان آباد) در سطوح پائین تری از شاخصهای تحلیل وزنی نسبت به محلات اسلامشهر قرار دارند. 4- محله میان آباد در جنوب اسلامشهر نماد کامل اسکان غیررسمی در این شهر به شمار می رود. چرا که این محله به سبب نوعی محله جدا شده از شهر که سیر تکوین متعارف محلات را نداشته از سطح پایین تری نسبت به محلات دیگر اسلامشهر برخوردار است. ضمن آنکه این محله به سبب خارج بودن از محدوده قانونی شهر و رشد غیرمتعارف، با ساختار کالبدی و اجتماعی خاص، محرومیت بیشتری دارد. 5- برنامه توانمندسازی و بهسازی محلات هدف در شهر اسلامشهر که به عنوان هدف نهایی تحقیق مورد تاکید است، شامل مجموعه اقداماتی است که باتوجه به شناخت نیازها و کمبودها مطرح شده است. این برنامه در سه محور برنامه راهبردی، اقدامات میان مدت و اقدامات عاجل ارائه شده است. × مطالعه حاضر با حمایت بانک جهانی و سازمان عمران و بهسازی شهری انجام شده است.

صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/340569/