احسان گلمهر - مدرس دانشگاه تربیت معلم
عزت اله قنواتی - عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم
سعید خدامی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه مالک اشتر تهران

تهران، پایتخت و بزرگترین شهر ایران است که با اختلاف بسیار بالا، قطب اقتصاد، جمعیت، فرهنگ و نیز منشأ بزرگترین فعالیت های اجتماعی، مذهبی، سیاسی و ملی است. این شهر با وسعت حدود 730 کیلومترمربع، جمعیت ثابتی حدود 88 میلیون و جمعیت شناوری بین 9 تا 11 میلیون نفر را در خود جای داده است. باتوجه به حساسیت شهر تهران به عنوان مرکز فرماندهی و کنترل اکثر سامانه های دفاعی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی کشور و نیز باتوجه به سطح تهدیدات خارجی و داخلی جمهوری اسلامی ایران در دنیا، به عنوان هسته ی اصلی مقاومت اسلامی در جهان، به کارگیری الزامات پدافند غیرعامل در این پهنه از کشور، با وسعت و عمق کافی، کاملاً ضروری است. اقدامات پدافند غیرعامل تنها ضامن نجات این پهنه ی متراکم از پتانسیل های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور است که باید در زمان صلح برای آن برنامه ریزی مناسب را انجام داد. در این بین چه در مقام مدیریت بحران شهری جهت مهار بحران های غیرنظامی و طبیعی، و چه در زمان بروز انواع تهدیدات نظامی، امنیتی، ثمره ی این توجه به خوبی عیان خواهد شد. این تحقیق با بررسی المان های موثر بر کاهش اثرپذیری شهر از تهدیدات، با ارائه ی راه کارهایی جهت تحقق اصول پدافند غیرعامل در کلان شهر تهران، مشاهده خواهد شد که علاوه بر کاهش محسوس حجم بحران ها و تهدیدات احتمالی در این شهر، به صورت بارزی این اقدامات باعث افزایش چشمگیر پایداری ملی و قدرت انعطاف و تصمیم سازی سیاسی برای مسئولان کشور می شود. رعایت اصول پدافند غیرعامل در موقعیت های پرتردد شهری مانند: اماکن عمومی، مراکز اقتصادی، مسیرهای مهم حمل و نقلی و به صورت کلی اماکن آسیب پذیرتر شهری مورد توجه قرار گرفته است. در انتها تهدیدات مبنای کلان شهر تهران از منظر اصول پدافند غیرعامل بررسی و راهکارهای اجرایی پیشنهاد گردید.

پدافند غیرعامل، شهر تهران، تهدیدات شهری