راضیه عزیزی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، ایران
محمد حسن زاده نفوتی - استادیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، میبد، ایران
علی اکبر جمالی - استادیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، میبد، ایران

فرسایش خاک نه تنها باعث از بین رفتن خاک سطحی منطقه شده بلکه به دنبال آن ، کاهش کیفیت محصول و کاهش تولید درمحصولات کشاورزی و افزایش رسوب جمع آوری شده پشت سدها ، کاهش نفوذ آب در خاک و نهایتا جریانهای طغیانی و سیل میگردد. امروزه در اکثر مناطق جهان فرآیند فرسایش آبی و پیامده ای حاصل از آن از مهمترین مسایل زیست محیطی به شمار می رودکه لزوم مطالعه این فرآیند امری ضروری به نظر میرسد.از این رو در تحقیق حاضر تاثیر سازندهای زمین شناسی، شیب و شدتبارندگی بر روی میزان فرسایش و رسوب در حوضه کوانک شهرستان فارسان مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به حساسیتسازندهای زمین شناسی به فرسایش در منطقه مورد مطالعه، 4 سازند که نسبت به سایر سازندها از حساسیت بالاتری برخورداربودند، انتخاب گردید. سپس به اندازه گیری میزان رواناب و رسوب تولیدی حاصل از ایجاد 2 رگبار با شدت کم و شدت زیاد وتداوم 10 دقیقه ای توسط دستگاه باران ساز مدل واخینگین هلند در منطقه به صورت طرح کاملا تصادفی مورد آزمایش قرارگرفت. نهایتا در هر سازند 3 تکرار مبادرت گردید، که در مجموع 48 آزمایش در عرصه انجام شد. رواناب و رسوب حاصل ازآزمایش شبیه ساز باران، جهت تعیین میزان حجم رواناب و رسوب، به آزمایشگاه ارسال گردید و در نهایت میزان رواناب و رسوب در هر سازند مشخص شد و سپس مورد تجزیه و تحلیل واریانس با نرم افزار spss و مقایسه میانگین دانکن با توجه به خصوصیات سازندهای زمین شناسی در فرسایش، در محیط نرم افزار spss صورت پذیرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که در حوزه آبخیز کوانک، اثر متقابل سازند EO در شدت 80 میلی متر و شیب 20 درصد دارای کمترین مقدار رواناب و اثر متقابل سازند OM3 درشدت 130 میلی متر و شیب 5 درصد دارای بیشترین مقدار رواتاب می باشد. همچنین اثر متقابل سازند Q در شدت 80 میلی مترو شدت 5 درصد دارای کمترین مقدار رسوب و اثر متقابل سازند OM2 ذز شدت 80 میلی متر و شیب 20 درصد دارای بیشترین مقدار رسوب می باشد.

سازندهای زمین شناسی، بارانساز، فرسایش، رسوب