شرعی پور - کارشناس ارشد هواشناسی، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران
ع.ع. بیدختی - استاد موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران

در این تحقیق، داده‌های آلودگی هوای شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته و چگونگی تغییرات میانگین ماهانه آلاینده‌ها ارزیابی شده است. همچنین ارتباط پارامترهای هواشناسی با داده‌های آلودگی به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است. بخش اعظم این تحقیق در مقطع زمانی یک ساله دی ماه 1381 تا آذر ماه 1382 (مطابق سال 2003 میلادی) انجام شده است. مقایسه تجمع آلاینده‌های ایستگاههای مناطق مختلف نشان می‌دهد که ایستگاههای قلهک و تجریش آلوده‌ترین ایستگاهها بوده و ایستگاه حصار کمترین آلودگی را دارا می‌باشد. مقایسه تغییرات میانگین ماهانه آلاینده‌ها نشان داده که معمولاً بیشینه آلودگی CO و NO2 در مهر ماه رخ می‌دهد و همچنین بیشینه آلودگی ذره‌ای PM و PM-10 در تیر ماه رخ می‌دهد. آلاینده PM-10 درتیر ماه (جولای) در ساعتهای حدود 8 صبح و 11 شب دارای مقدار بیشینه می‌باشد و همچنین بیشترین مقدار آلاینده CO در دی ماه حدود 8 صبح و 8 شب رخ می‌دهد. بررسی ارتباط پارامترهای هواشناسی و آلاینده‌ها نشان می‌دهد که در ایستگاه مؤسسه ژئوفیزیک اغلب افزایش سرعت باد جنوب غربی باعث کاهش آلودگی می‌شود و در ماههای فصل سرد این ارتباط آشکارتر است. همچنین کاهش رطوبت نسبی هوا و یا افزایش خشکی هوا باعث افزایش آلودگی در ماههای فصل سرد می‌شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که افزایش آلودگی ذره‌ای PM ، دید افقی را کاهش می‌دهد و در ماههای فصل بهار نمود بیشتری می‌یابد. بنظر می‌رسد بارش باران و برف نیز باعث کاهش آلودگی هوا می‌شود. سرانجام افزایش آلودگی ذره‌ای PM در تیر ماه باعث کاهش مقدار ازن کلی جو اندازه‌گیری شده نزدیک سطح زمین نیز می‌شود.

آلاینده‌های هوا، پارامترهای هواشناسی ، تغییرات ماهانه آلودگی هوا، تهران