شیدا ملک افضلی - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، کارشناس مسئول برنامه های بهداشت هوا،

کشور ایران با بیش از 70 میلیون نفر جمعیت یکی از کشورهای حوزه مدیترانه می باشد که از لحاظ اقلیمی در شرایط خشک و نیمه خشک قرار دارد، بطوریکه میانگین سالانه بارش برای آن 242 میلیمتر بوده و فقط 6/67% از کل منابع آبی آن قابل استحصال برای آشامیدن می باشد. انتشار جهانی گازهای گلخانه ای باعث تغییرات آب و هوایی شده و چنانچه بررسی های جهانی نشان می دهد در 2 دهه اخیر میانگین دمای زمین 1 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. این تغییرات باعث دگرگونی هایی در شرایط آب و هوایی کشور ها شده است، از آن جمله می توان به بروز حوادث غیر مترقبه ای مثل بروز سیل، طوفانهای شن و ماسه، آب شدن یخهای قطبی، خشکسالی و سرما زدگی در بسیاری کشورها نام برد. تغییرات آب و هوائی، بطور مستقیم و غیر مستقیم، بر سلامت مردم اثر گذار بوده و باعث بروز بیماریهای واگیردار و غیر واگیر همچنین عوارض نامطلوب می گردد. گرم شدن و خشکسالی سبب کاهش منابع آب شده، شاخص های بهداشتی را کاهش می دهد . از طرف دیگر ریسک ابتلا به بیماریهای منتقله ناشی از آب و غذا را بالا می برد. سرمازدگی و خشکسالی هر یک بر روی کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی اثر گذاشته در بسیاری جوامع باعث بروی سوء تغذیه می گردد، همچنین به جهت حفظ محصولات کشاورزی و افزایش بهره وری از منابع آب و خاک زیر کشت، کاربرد سموم و کودهای شیمیائی افزایش یافته عوارض ناشی از کاربرد مواد شیمیائی برای افراد در معرض و استفاده کنندگان از محصولات کشاورزی بروز می کند. تغییرات آب و هوایی ایران که در 5 سال اخیر اتفاق افتاده است، مواردی از بروز بیماری التور، مالاریا ، بیماریهای تنفسی، کاهش محصولات کشاورزی را نشان می دهد. با توجه به مقابله با خشکسالی های بوجود آمده، در سازمان ها و دستگاه های اجرائی برنامه هایی از جمله استفاده بهینه از منابع آب به کمک احداث سدها و طرح های ابخیزداری، بیابان زدائی و مقابله با طوفانهای شن و ماسه، فرسایش خاک پیش بینی شده است. بررسی ناشی از تبعات سلامتی این برنامه ها در مناطقی مثل سیستان و بلوچستان، شهرهای حاشیه کویر نشان می دهد در این نواحی افزایش بروز مالاریا، لیشمانیوز بطور معنی داری افزایش یافته است. مقابله با شرایط جهانی تغییر آب و هوا می بایست با محوریت سلامت برنامه ریزی و مدیریت گردد. این مبحث در آخرین نشست UNFCC نایروبی در نوامبر 2006 نیز بطور جدی عنوان شده و کشورهای تحت تاثیر را به ارزیابی شاخص های سلامت و مد نظر قرار دادن شاخص های متاثر از آن نظیر بروز بیماریهای واگیر ، سوء تغذیه، افزایش کاربری مواد شیمیایی در کشاورزی و دامپروری، بروز بیماریهای غیر واگیر، بالا امدن آب دریاها، اثرات اجتماعی ناشی از ترک مناطق مسکونی، تخلیه شهرها توصیه کرده است.

گازهای گلخانه ای ، تغییرات جهانی آب وهوا ، اثر بر سلامت ، ایران