طاهره عزیزی پور - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

هخامنشیان بیش از دو قرن بر ایران حکومت کردند.بر اساس کتیبه ها و اسناد و نقش برجسته های بر جای مانده از دوره هخامنشی اقوام گوناگون ایرانی و غیر ایرانی تحت سیطره این حکومت می زیسته اند ، خراجگزار آنها بوده اند و در شکل گیری وقایع تاریخی در این دوره نقش داشته اند.قوم پارت یکی از این اقوام است که در نواحی شمال شرق ایران ساکن بوده اند. داریوش در کتیبه بیستون از پارتها در زمره گروهی که بر او شورش کرده اند ،نام می برد.او در این کتیبه از پارت و هیرکانیه به عنوان واحدهای سیاسی که در یکدیگر ادغام شده اند ،نام می برد.ویشتاسپ پدر داریوش ساتراپ این منطقه بوده است .در فهرست ملل کتیبه خشایارشا و نیز در یشت سیزدهم (فروردین یشت) از پارت ها تحت عنوان دئوه یاد شده است.بعلاوه در کتیبه های دیگری همچون کتیبه های داریوش در کاخ شوش ،کتیبه های اردشیر سوم و ... نیز از پارتها نام برده شده است.همچنین تصویر این اقوام در نقش برجسته هایی که از دوره هخامنشی برجای مانده قابل مشاهده است.این قوم پس از شکست ایرانیان از اسکندر علیه سلوکیان شورش کرده و بار دیگر حکومتی ایرانی را در سرزمین ایران تاسیس می کنند. در این پژوهش بر آنیم تا نگاهی به وضعیت و جایگاه قوم پارت در دوره هخامنشی بیندازیم در این راستا کتیبه ها و نقش برجسته های هخامنشی و نیز نوشته های مورخان باستان منبع اصلی ما خواهد بود.

تاریخ ،ایران ،پارت ،هخامنشی