الهام وثوق بابایی - دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه مازندران - مدرس دانشگاه
فایزه رضایی - کارشناس ارشد باستان شناسی- دانشگاه تهران
فرناز عسکرکافی - کارشناس ارشد باستان شناسی - دانشگاه هنراصفهان

آثار باستانی در شمال ایران بویژه در منطقه گیلان به واسطه اب و هوای بارانی و رطوبت زا و از سوی دیگر، جنس مواد و مصالح ساختمانی ابنیه باستانی شمال ایران که بیشتر از چوب، سنگ و ساروج بوده از تخریب در امان نمانده اند. از جمله قلعه های مهم در این استان که به شدت تخریب شده است، قلعه لیسار می باشد که در تالش امروزی قرار دارد. هدف این پژوهش معرفی این قلعه باستانی و بررسی ویژگی های معماری به کار رفته در ان می باشد و در نهایت فرضیاتی را پیرامون دیرینگی این بنا مطرح می کند. این هدف با پاسخ به پرسشهای زیر پی گرفته می شود : 1) چه عواملی موجب ساخت این قلعه در این منطقه بوده است ؟ 2) پلان معماری و مصالح به کار رفته در این قلعه به چه صورت می باشد؟ 2) قدمت این قلعه با توجه به ویژگی های معماری و اثار باستان شناختی به چه زمانی باز می گردد؟ در این راستا، با استفاده از روش توصیفی - تطبیقی و گرداوری اطلاعات به روش کتابخانه و بررسی میدانی ویژگی های معماری این قلعه بررسی شد و با سایر قلعه های این منطقه مقایسه ای صورت گرفت. نتایج نشان می دهد که با توجه به موقعیت مناسب قلعه و نزدیکی به دریا، امکان نظارت بر خشکی و دریا فراهم بوده است .باتوجه به سکه مسی پیدا شده، قلعه به دوره جانشینان سلجوقی در منطقه که در ان زمان به دست اتابکان اداره می شده، تعلق داشته و قدمتی در حدود قرن ششم هجری دارد با این وجود برخی ویژگی های معماری از جمله استفاده از برج و بهره بردن از مصالح قلوه سنگی در بنا، این فرض را تقویت می کند که قلعه در دوره ساسانی ساخته شده است.

قلعه لیسار - معماری قلعه - دوره سلجوقی - بررسی های باستان شناختی