محمد قهدریجانی - مربی بورسیه گروه مکانیزاسیون و مکانیک ماشین های کشاورزی، واحد علوم و
علی حداد - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مکانیزاسیون کشاورزی، دانشگاه تهران
مسعود نظام الاسلامی - عضو باشگاه پژوهشگران، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهرا
محمد امامی - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیزاسیون کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانش

با توجه به اینکه تنها 11/8% از اراضی زیر کشت استان تهران، خدمات ماشینی آن توسط تشکل های مکانیزاسیون صورت می گیرد و همچنین مجموع سطح زیر کشت اراضی زراعی در استان برابر است با 224539 هکتار است که شرکت های خدمات مکانیزه تنها 26550 هکتار از اراضی را تحت پوشش خدمات مکانیزه قرار داده اند. بدون شک، تشکل ها و تعاونی های کشاورزی نقش بسیار مهم و موثری در توسعه و پایداری روستایی و کشاورزی دارند. هدف از تشکیل این شرکت های تعاونی، یکپارچه کردن قطعات زراعی، فراهم کردن امکانات، دستیابی به حداکثر بهره برداری از منابع آبی و خاک های شور، ترویج شیوه های نوین کشت و کار، انتخاب و کاربرد صحیح از ماشین های کشاورزی، احیای اراضی بایر و در نهایت افزایش درآمد و تولید کشاورزان و روستاییان می باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی است، چون نتایج آن برای برنامه ریزان، دست اندر کاران سیاست های توسعه کشاورزی کشور قابل استفاده می باشد. متغیرهای تحقیق شامل متغیرهای مستقل و وابسته است. متغیرهای این تحقیق عبارت اند از : نسبت سود به سرمایه، نسبت سود به هزینه و سطح تحت پوشش اراضی توسط شرکت ها. در این تحقیق اثر کلیه عوامل بر روی شاخص های اقتصادی و مدیریت مورد ارزیابی قرار گرفت و در مورد علل و عوامل هر یک از نتایج به طور جداگانه بحث شده است. نتایج تحقیق نشان داد که اثر نهاد تشکیل دهنده تشکل های مکانیزاسیون بر عامل اقتصادی سود به هزینه در سطح پنج درصد معنی دار گردیده است. در بین تشکل های فعال در زمینه مکانیزاسیون در استان بیشتریم میزان سود به هزینه با رقم میانگین 1/69 مربوط به اداره توسعه مکانیزاسیون بوده است.همچنین دو نهاد تشکیل دهنده دیگر یعنی اداره کل تعاون و معونت ترویج و نظام های بهره برداری هر کدام با میانگین 0/57 و 0/27 د رتبه های بعدی قرار گرفتند. اثر سطوح اراضی تحت پوشش توسط تشکل های مکانیزاسیون استان در سطح پنج درصد بر میزان سود به هزینه معنی دار شده است. چنان که بیشترین میزان سود به هزینه مربوط به تشکل های بوده است که بیشترین سطح تحت پوشش را خدمات رسانی کرده اند ( سطوح بالاتر از 1200 هکتار). کمترین میزان سود به هزینه نیز مربوط به سطوح پایین تر از 300 هکتار بوده است. همچنین بیشنرین بهره وری از توان در اختیار، با کارائی 1/8، به شرکت های خدمات مکانیزاسیون اختصاص داشته است و شرکت های تعاونی کشاورزی و شرکت های تعاونی تولید روستایی، به ترتیب با کارائی 1/37 و 1/06 در مراتب بعدی قرار گرفتند.

بازده اقتصادی، تشکل های مکانیزاسیون کشاورزی، سود به هزینه