محمد مسافری - مهندسی بهداشت محیط، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تبریز
علیرضا مصداقی نیا - مهندسی بهداشت محیط، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

آرسنیک ماده ای سمی است که از منابع مختلف می تواند وارد آب شود. تحقیقات نشان داده که مصرف آب آشامیدنی آلوده به آرسنیک قادر به ایجاد انواع ضایعات پوستی، فشار خون بالا، سرطان پوست و نهایتا سرطانهای داخلی است. با توجه به آلوده بودن برخی از منابع آب شرب در کشور به آرسنیک، در تحقیق حاضر کارآئی یک نوع جذب معدنی ( آلومینای فعال) با هدف توسعه روشی ساده برای حذف آرسنیک از آب مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات تعادلی در دو حالت منقطع و ستونی با استفاده از نمونه های آب سنتتیک انجام گرفت. برای تعیین غلظت آرسنیک از روش رنگ سنجی SDDC استفاده گردید. در طی آزمایشات تاثیر غلظت اولیه آرسنیک، دز جاذب، حالت اکسیداسیون آرسنیک و ph بر عمل جذب و میزان حذف بررسی گردید. بر اساس نتایج حاصله مششخص گردید که آلومینای فعال استفاده شده در تحقیق کارآئی بالایی در حذف آرسنیک از آب دارد. از نظر مدل جذب بالاترین همخوانی با مدل لانگمیر وجود داشت. آزمایش با غلظتهای مختلف آرسنیک نشان داد که عمل جذب این ماده توسط آلومینای فعال از واکنش درجه یک پیروی نموده و نرخ واکنش وابسته به غلظت اولیه است. در آزمایشات منقطع با دو برابر شدن دزجاذب راندمان حذف As(v) در زمانهای 0/5، 1 و 2 ساعت به ترتیب از 44/8 به 72٪، 69/6 به 90/8 و از 92/4 به 98٪ افزایش یافت. در مدت دو ساعت مقدار حذف As(v) و As(III) به ترتیب 96٪ و 16٪ بالغ شد که با استفاده از کلر به میزان mg/L1/5 به عنوان اکسید کننده، راندمان حذف As(III) به 94٪ بالغ گردید. بیشترین مقدار جذب As(v) در PH بین 6 تا 8 حاصل شد. در آزمایشات ستون جذب مشخص شد که با EBCT برابر 10 دقیقه و غلظت اولیه mg/L1، BVs19000 (L90) آب قبل از رسیدن به نقطه شکست تصفیه ( حد استاندارد ملی mg/L0/05) قابل تصفیه است که برابر با 133 روز کاری است. در مجموع نتایج حاصل نشان داد که در استفاده از آلومینای فعال حاضر نیازی به کاربرد مواد شیمیایی جهت تنظیم PH آب ورودی وجود نداشته و جاذب حاضر می تواند به عنوان یک روش مطمئن و ساده در حذف آرسنیک از آب آشامیدنی در قالب سیستمهای تصفیه خانگی و ستونهای جذب بکار رود.

آرسنیک ، آب آشامیدنی ، حذف ، فرآیند جذب ، آلومینای فعال