دنا محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی راه و ساختمان- محیط زیست دانشگاه شی
غلامرضا رخشنده رو - استادیار بخش مهندسی راه و ساختمان دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز

شهر شیراز به علت واقع شدن بر روی یک لایه غیر قابل نفوذ رسی در عمق نسبتا کم از زمین، تبدیل زمینهای کشاورزی به مناطق مسکونی، تخریب قناتهای موجود در مناطق شهری و افزوده شدن فاضلاب شهری به سفره آب زیر زمینی با مشکل بالا آمدن سطح آب در مناطق جنوبی و جنوب شرقی مواجه می باشد. بدین منظور برای پایین آوردن تراز سفره آب زیر زمینی در مناطق یاد شده یک سیستم زهکش زیر سطحی به عنوان یک طرح عمرانی ملی طراحی و اجرای آن از سال 1380 آغاز شده است که قرار است آب زهکش شده، که مقدار آن بیش از 2متر مکعب در ثانیه برآورد می شود، به دشت سروستان منتقل و برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه این آب می تواند تا حد زیادی مشکل کمبود آب در دشت سروستان را مرتفع سازد متاسفانه در مورد کیفیت این آب بررسی چندانی صورت نگرفته است. یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کیفیت آب، میزان فلزات سنگین موجود در آن می باشد. فلزات سنگین موجود در محصولات کشاورزی از طریق زنجیره غذایی وارد بدن انسان شده و در بافتهای بدن انباشته می گردند. همین امر موجب بروز بیماریها و عوارض متعددی در انسان می شود. دراین تحقیق با استفاده از یک مدل کامپیوتری توسط نرم افزار PMWIN ابتدا هیدرولیک جریان در دشت شیراز شبیه سازی شده است. در این راستا به کمک آمار و اطلاعات مربوط به اندازه گیری دبیها و تراز آب در چاههای مشاهده ای، نرم افزار واسنجی شده و آنالیز حساسیت گردیده است. سپس با اعمال منابع آلودگی فلزات سنگین در این منطقه و با در نظر گرفتن بار اضافه شده از خروجی تصفیه خانه فاضلاب شیراز، میزان فلزات سنگین وارد شده به آب زهکش پیش بینی گردیده است. درانتها غلظت فلزات سنگین در آب زهکشی شده با حد مجاز استاندارد برای مصرف کشاورزی مقایسه شده و راهکارها و پیشنهاداتی در رابطه با مدیریت بهینه آب زهکشی شده ارائه گردیده است.

آب زیر زمینی ،‌دشت شیراز ،‌آلودگی فلزات سنگین ، زهکش ، پیش بینی