بهنام امینی - استادیار گروه عمران دانشکده مهندسی دانشگاه بین المللی امام خمینی ق
مجید فرجی پور - کارشناس ارشد راه و ترابری

یکی از مسائل مهم سیستم حمل و نقل جاده ای مکانیابی بهینه برای استقرار و تاسیس پایانه های باربری برونشهری بر اساس کمینه سازی مسافت بین مبادی (پایانه باربری) و مقاصد ( مراکز تولید و مصرف) است. تا کنون روشها و مدلهای بسیاری برای پاسخ به مساله مکانیابی تسهیلات ارایه شده اند که عموما از یک ساختار ریاضی برای بهینه سازی یک تابع هدف تحت شرایط مفروض برخوردارند. از دیدگاه جغرافیایی می توان این مدلها را به دو طبقه اصلی مکانیابی در سطح و شبکه تقسیم بندی کرد که در حالت اول یک محیط پیوسته برای نقاط بالقوه در نظر گرفته می شود و در حالت دوم مطلوبیت های مکانی در روی شبکه تعریف شده ای تعیین می گردد در این کار پژوهشی سعی شده است با ارائه یک روش دو مرحله ای برای مکانیابی پایانه های باری بین شهری از مزایای هر دو روش سطحی و شبکه ای بهره گرفته شود. برای این منظور نخست خطوط تمایل سفرهای باری بر حسب تناژ جابجا شده در محدوده مطالعه ترسیم شده و بر اساس این خطوط یک یا چند مرکز ثقل باربری تعیین می گردد. یپس مجموعه ای از نقاط بالقوه مناسب برای پایانه ها در روی شبکه در نزدیکترین فاصله نسبت به مرکز ثقل انتخاب می شوند. این نقاط باید حائز مطلوبیت های ذاتی یک پایانه از قبیل مساحت کافی، قیمت مناسب از شهر، امکان توسعه و دسترسی های مناسب را داشته باشد. در مرحله دوم برای مکانیابی پایانه بر روی شبکه از مدل P-median به عنوان یک برنامه سازی خطی (1،0) استفاده شده است. با استفاده از روش تلفیقی فوق مکانیابی پایانه بار استان قزوین مورد بررسی قرار گرفته است.

پایانه باری ، مکانیابی ، بهینه سازی ، مساله حمل