مریم رجب زاده سکه - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
محسن سعیدی - استادیار گروه آب و محیط زیست، دانشکده عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران

افزایش رو به رشد جمعیت و صنعتی شدن جوامع، موجب دخل و تصرف غیر طبیعی و تغییر شرایط کیفی آب رودخانه ها و افزایش غلظت آلاینده ها بویژه فلزات سنگین در آب رودخانه ها شده است . لذا امروزه بررسی در مورد رسوبات و ذرات معلق رودخانه ای به عنوان جاذبهای طبیعی در فرآیند خودپالایی رودخانه ها به طور وسیعی مورد استقبال قرار گرفته است . رودخانه جاجرود یکی از منابع اصلی تامین آب شرب شهر تهران بوده که نزدیکی این رودخانه با تهران که بزرگترین قطب صنعتی ایران می باشد، موجب گردیده است که این رودخانه در معرض آلودگیهای متنوعی قرار گیرد . برای حذف یا کاهش غلظت فلزات سنگین از محیطهای آبی روشهای فیزیکی ، شیمیایی، بیولوژیکی و یا تلفیقی از آنها وجود دارد که در این تحقیق روش جذب سطحی توسط رسوبات و مواد معلق رودخانه ای مورد بررسی قرار گرفته است . جذب فلزات توسط رسوبات و مواد معلق از فاز محلول باعث کاهش دسترسی زیست محیطی این عناصر می گردد . در این تحقیق نمونه هایی از آب، رسوبات و مواد معلق از چهار ایستگاه در مسیر رودخانه جاجرود بر اساس دستورالعملهای استاندارد برداشت و پس از انتقال به آزمایشگاه، ظرفیت جذب فلزات مس، روی و کادمیم توسط رسوبات و مواد معلق، با استفاده از آزمایشات جذب تعیین گردیده است . همچنین برای تعیین نوع و درصد مواد تشکیل دهنده نمونه های رسوبات از لحاظ کمی و کیفی، آزمایشات XRD و XRF و رس شناسی بر روی نمونه ها انجام گرفت . بر اساس نتایج آزمایشات جذب، حداکثر قابلیت جذب این فلزات توسط رسوبات و مواد معلق رودخانه ای در ایستگاه نمونه برداری آهار از الگوی زیر پیروی می کند رسوبات Cu(1846 )(mg/kg)>Zn(1340 )( mg/kg)>Cd(860 ) (mg/kg) مواد معلق Cu( (( ١۵۴٢ mg/kg)>Zn(٧٩٠)( mg/kg)>Cd( ( ۵١٠ (mg/kg)

جذب، مس، روی ، کادمیم، رسوبات، مواد معلق، فلزات سنگین