شهرام بهرامی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی- دانشگاه تربیت معلم سبزوار
محمدعلی زنگنه اسدی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی- دانشگاه تربیت معلم سبزوار
حمزه رهبر - کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی- دبیر جغرافیا- استان ایلام

حوضه آبخیز کنگیر در استان ایلام، با مساحت 458 کیلومتر مربع، در عرض جغرافیایی 41دقیقه 33 درجه تا 41دقیقه و 34 درجه شمالی و طول جغرافیایی 3دقیقه و 46 درجه و 27 دقیقه و 46 درجه شرقی واقع شده است و بخشی از زون ساختمانی زاگرس چین خورده محسوب می شود. هدف این تحقیق بررسی نقش اشکال کارستیک و درز و شکافهای آهکی در تغذیه آبهای زیر زمینی و تعیین میزان پیشرفت کارستیفیکاسیون در منطقه می باشد. جهت دست یابی به این هدف، سیستم درز و شکافهای منطقه، هیدروگراف چشمه ها و مشخصات شیمیایی آنها، به صورت کمی اندازه گیری شد. نتیجه داده ها نشان می دهد که جهت بیش از 50 درصد درزه ها موازی با محور طاقدیس یا عمود بر شیب توپوگرافی است. بررسی هیدروگراف چشمه حوضه مورد مطالعه نشان می دهد که مقدار پارامتر آلفا در چشمه های سراب، فرزگه، ونیت، دبیران، هلشی و ماژین به ترتیب 0.0058، 0.0074 ، 0.0098 ، 0.0055 ، 0.0078 ، 0.0047 می باشد مقادیر کم ضریب آلفا بیانگر جوان بودن فرایند کارستیفیکاسیون در حوضه است. بررسی حجم ذخیره دینامیکی، ضریب خشکیدگی چشمه ها و مشخصات شیمیایی آنها نیز نشان دهنده توسعه کم مجاری کارستیکی یا فرایند کارستیفیکاسیون است. بررسی تحقیق حاضر نشان می دهد که بعلت توسعه کم اشکال کارستیکی و جهت خاص درز و شکافهای تکتونیکی ( عمود بر شیب توپوگرافی)،آبهای زیر زمینی در حرکت از بالادست به سمت چشمه ها، مسیری طولانی را طی می کنند. به همین دلیل مقادیر ضرایب آلفا بسیار پائین و مقادیر حجم ذخیره دینامیکی و ضریب خشکیدگی چشمه ها، بالا می باشند. به طور کلی وضعیت جوان بودن سیستم کارستیفیکاسیون منطقه و همچنین جهت درز و شکافهای آهکی حوضه مورد مطالعه باعث شده است که مدت زمان آبدهی چشمه ها، بعد از بارشهای فصلی بسیار طولانی باشد.

کنگیر،کارست شدگی، درز و شکاف، ضریب آلفا، ضریب خشکیدگی، حجم ذخیره دینامیکی