غلام مرادی - استاد یار گروه ژئوتکنیک -دانشکده عمران- دانشگاه تبریز
عطااله ماهوتی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوتکنیک - دانشکده عمران - دانشگاه تبریز

طی قرن بیستم بیش از 1200 زلزله مخرب در روی زمین اتفاق افتاده است که منجر به خسارت مالی بیش از 1000 میلیارد دلار گردیده است. با توجه یه این آمار ضررهای مالی ناشی از زلزله در قرن بیستم سالانه در حدود 10 میلیارد دلار می گردد که این ضررها با گذشت زمان افزایش یافته است به طوری که بین سال های 1990 تا 1999 متوسط خسارت سالانه به حدود 20 میلیارد دلار رسیده است که این مقدار دو برابر میانگین خسارت سالانه قرن می باشد. با توجه به آمار ارائه شده ضربات اقتصادی ناشی از زلزله با رشد جمعیت، بزرگتر شدن شهرها و افزایش هزینه ساخت و ساز افزایش می یابد. تجربیات حاصل از زلزله های گذشته و میزان و نحوه توزیع آسیب های ناشی از آنها نشان داده است که برای ایمنی در مقابل مخاطرات ناشی از زلزله باید دو عامل اساسی در نظر گرفته شود که عبارتند از ایمنی سازه در مقابل نیروهای مخرب زلزله و ایمنی محل احداث سازه در هنگام زلزله. تاکنون عامل نخست بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و بسیاری از کشورهائی که در معرض تهدید زلزله قرار دارند خطر های ناشی از زلزله را ارزیابی کرده و نتایج این ارزیابی ها را به صورت بندهای ویژه در آئین نامه های ساختمانی ارائه کرده اند. در مقابل به اثرات محل احداث سازه در مقایسه با ایمنی سازه توجه کمتری نشان داده شده است ولی در چند دهه اخیر جهان شاهد زلزله های شدید و مخربی بوده که در هنگام وقوع آنها ناپایداری های ژئوتکنیکی مانند لغزش های بزرگ، و گسیختگی زمین در اثر پدیده روانگرائی و یا تشدید حرکتهای زمین به علت شرایط خاک محل، باعث ایجاد خسارت های مالی و تلفات جانی فراوانی شده است به همین دلیل در این سال ها به نقش ایمنی محل احداث سازه در هنگام وقوع زلزله توجه بیشتری نشان داده شده است. در این مقاله اهمیت، اهداف و نتایج پهنه بندی و ریز پهنه بندی مناطق و مراکز جمعیتی در برابر احتمال رویداد زمین لرزه و عوامل موثر در ریزپهنه بندی مراکز شهری بیان می گردد

زمین لرزه، روانگرائی، زمین لغزش، ریزپهنه بندی