محسن وفامهر - عضو هیئت علمی و پژوهشگر معماری دانشگاه علم و صنعت ایران
بهرنگ فروزش - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه علم و صنعت ایران

سازه های فضاکار گروهی از سازه ها می باشند که رفتار سه بعدی داشته و معمولا دارای فرمهای بدیع مستوی یا منحنی در فضا هستند که با مدولهای تکرار شونده و یکسان طراحی و احداث می گردند. این سازه ها معمولا در خور تولید صنعتی انبوه بوده و قیود فنی و اقتصادی را با تلفیق مناسبی از مفاهیم سازه ها،اصول ایمنی از طریق جلب دیدگاههای زیبایی شناسی ،سرعت در نصب و دقت در اجرا را به ارمغان می آورند. متداولترین کاربرد سازه های فضاکار با تعریف فوق در طراحی و ساخت پوشش ساختمان هایی است که در آنها عملکرد ساختمان ایجاب می نماید که دهانه های بزرگ و وسیع در دو جهت متعامد توسعه یابند. بدیهی است این نوع سازه ها چند منظوره بوده و کاربرد های ویژه ای در استادیوم ها و سالنهای ورزشی دارند.از دیگر مکانهایی که از مزایای این نوع پوشش ها در آنها می توان بهره برد باید به سالنهای اجتماعات ،نمایشگاههای چند منظوره ،مراکز فرهنگی و هنری ،مصلی ها و مساجد،آشیانه هواپیما ها ،سالنهای صنعتی، انبارهای وسیع وانواع پایانه های مسافربری اشاره کرد. این نوع سازه ها به دلیل فرمهای بسیار متنوع از جمله گنبدی، چلیکی،قوسی، شبکه ای مسطح دویا چند لایه و ... علاوه بر کاربرد وسیع دارای زیبایی های ویژه و جذابیت فراوان هستند که توام با دقت در اجرا و ارتقاء کیفیت فضا می باشند.در این نگارش تلاش بر این است که با ارائه اصول اساسی مبتنی برطراحی و ساخت با ذکر کاربری های فراوان آن در زمینه ورزشی با مطرح کردن انواع دیگر سازه های فضاکار مانند سازه های کش بستی و تاشو این مفاهیم به دقت مورد بررسی وارزیابی قرار گیرد.

سازه ،ورزشی، فضاکار،شبکه دو لایه، چلیک ، گنبدی