ابوالفضل ناصری - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
منصوره مظفری - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

نفوذ یکی از فرآیندهای مهم در طراحی و ارزیابی سیستم های آبیاری است که تحت تأثیر فرآیندهای مدیریتی و به ویژه عملیات خاک ورزی قرار دارد . بنابراین برای بررسی اثر روش های مختلف خاک ورزی از جمله شخم با گاوآهن های چیزل و برگردان دار، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی بر روی نفوذ آب به خاک در مزرعه آزمایشی گندم با خاک رسی – لومی در ایستگاه تحقیقات خسروشهر انجام شد . تیمارهای تحقیق شامل روش های مختلف خاک ورزی از جمله بی خاک ورزی، شخم با استفاده ازگاوآهن چیزل به عمق 25 سانتی متر + دو بار دیسک عمود برهم 10-15 سانتی متر، شخم با استفاده از دیسک، دو بار عمود بر هم به عمق 5-10 سانتی متر ( کم خاک ورزی ) و شخم با استفاده از گاوآهن برگرد ان دار به عمق 25 سانتی متر + دو بار دیسک عمود برهم 10-15 سانتی متر بود . آزمایش نفوذپذیری بعد از آبیاری اول و قبل از شروع آبیاری دوم با استفاده از حلقه نفوذپذیری و به مدت 80 دقیقه اندازه گیری انجام شد . نتایج نشان داد در دقیقه های اول سرعت نفوذ آب به علت خشک بودن خاک بیش تر است . به تدریج با خیس شدن خاک و تورم کلوئید ها خلل و فرج درشت که محل عبور آب است کم تر شده و سرعت نفوذ آب کاهش می یابد . شیب کاهش در منحنی سرعت نفوذ در تیمارهای بی خاک ورزی و برگردان دار با دیسک، شدیدتر از کم خاک ورزی و چیزل با دیسک است . بنابراین ذخیره رطوبتی با استفاده از چیزل با دیسک و کم خاک ورزی حتی در مدت 80 دقیقه، بیش تر از عملیات شخم با استفاده از گاوآهن برگردان دار با دیسک و بی خاک ورزی خواهد شد . تغییرات نفوذ تجمعی در دوره 80 دقیقه نشان می دهد به ازای یک زمان مشخص نفوذ تجمعی حاصل از عملیات خاک ورزی به ترتیب چیزل و دیسک، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی و برگردان دار + دیسک است . نفوذ تجمعی با کاربرد برگردان دار + دیسک نسبت به حالت بدون عملیات خاک ورزی کاهش یافته است