الهام فخیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتع داری، دانشگاه تربیت مدرس
قاسم علی دیانتی - استادیار دانشگاه تربیت مدرس، گروه مرتع داری
منصور مصداقی - استاد دانشگاه گرگان، گروه مرتع داری
حسین نادری - دانش آموخته مرتع داری، دانشگاه تربیت مدرس

چرا در مناطق خشک، باعث تغییرات کمی و کیفی بر پوشش گیاهی می شود اما بهترین راه تشخیص این تغییرات مشخص نیست . به منظور ارائه فاکتور مناسب جهت پایش مراتع خشک، در این تحقیق تغییرات ساختار جامعه گیاهی، تنوع، یکنواختی و غنای گونه ای در راستای گرادیان شدت چرا در مراتع استپی ندوشن ( قطب دام داری استان یزد ) مورد بررسی قرار گرفت . جهت انجام پژوهش از روش طبقه بندی - سیستماتیک - تصادفی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی استفاده شد . در هر پلات 2 m 2 ، درصد تاج پوشش و تراکم هرگونه تخمین زده شد . جهت بررسی اثر شدت چرا بر ساختار جامعه گیاهی، درصد تاج پوشش گونه غالب درمنه، علف گندمیان چند ساله، بوته ای های چند ساله، پهن برگان علفی و گیاهان یک ساله تخمین زده شد . تنوع با استفاده از دو شاخص شانون و سیمپسون، یکنواختی با استفاده از شاخص پیلو و غنای گونه ای با شمارش تعداد گونه در هر سایت مورد بررسی قرار گرفت . تمام تجزیه و تحلیل دادهها در نرم افزار SPSS 11.5 انجام شد . نتایج کلی نشان داد که بررسی تنوع در شدت چرایی های مختلف همواره نمی تواند گویای تغییرات ایجاد شده به وسیله فشار چرای دام باشد چرا که در مناطق خشک گیاهان استرس های محیطی را تحمل کرده، چرای دام در این مناطق نمی تواند در حذف کامل یک گونه نقش مؤثری داشته باشد و ازآن جایی که چرای دام بیش ترین اثر خود را روی درصد تاج پوشش گونه غالب و به دنبال آن ترکیب گونه ای یک منطقه اعمال می کند، لذا به نظر می رسد شاخص سیمپسون با تأثیر گرفتن بیش تر از درصد تاج پوشش گونه غالب در مقایسه با شاخص شانون که حساسیت زیادی به گونه های نادر دارد شاخص مناسب تری جهت پایش ( بررسی تغییرات ناشی از چرای دام ) در مراتع خشک می باشد

تنوع گونه ای، ساختار جامعه گیاهی، گرادیان چرا، ندوشن