بهزاد ثانی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین
هومان لیاقتی - دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده علوم محیطی
مظفر شریفی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی
زهره حسینی نژاد - دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین

از دیدگاه تکامل، یکی از عوامل مؤثر در گزینش طبیعی، توانایی موجودات زنده در بقای نسل تا تولید نسل بعدی است بـر این اساس می توان میکوریز را به عنوان یک ساختار زنده که در آن هم زیستی بین قارچ و ریشه به وجـود آمـده و منجـ ر بـه افــزایش تــوان هــر دو موجــود مــی گــردد، نــام بــرد . لــذا در ایــن تحقیــق اثــر کــاربرد کودهــای بیو لوژیــک تهیــه شــده از میکروارگانیـــسم هـــایPseudomonas PutidaوBacillus lentus ( بـــارور -2) و میکـــوریز Vesicular- arbuscular کیلوگرم در هکتاردر تیمارهـای جداگانـه و اثـرات متقابـل آنهـا بـر روی 175 همراه با کود شیمیایی فسفره برخی صفات نظیرتعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، وزن هزاردانه و عملکرد دانـه بـ ه صـورت آزمـایش فاکتوریـل و درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکراردر ورامین مورد بررسی قرار گرفت . نتایج حاصله از این آزمـایش نـشان داد که در تیماری که میکوریز و باکتری های حل کننده فسفات همراه با کود شیمیایی فـسفاته بـ ه کـار رفتـه بـود بـیش تـرین عملکرد دانه در هکتار، وزن هزاردانه ، تعداد دانه در بلال و تعداد دانه در ردیف به دست آمد . نتیجه این تیمار در مقایـسه بـا سایر تیمارها در سطح % 5 معنی دار بود . در بین تیمارهایی که میکوریز استفا ده نـشده بـود و فقـط کـود بـاکتری حـل کننـده فسفات همراه با کود شیمیایی بکار رفته بود نسبت به تیماری که دارای کود باکتری یا دارای کود شیمیایی فسفره به تنهـایی بود پارامترهای کم ی فوق بیش ترین مقدار را داشتند . در بین تیمارهای بدون کود باکتریایی نیز هنگـامی کـه کـود شـیمیایی همراه با میکوریز بکار برده شد در مقایسه با هر یک از آنها به تنهایی بهترین نتایج ر ا در رابطـه بـا پارامترهـای انـدازه گیـری شده در پی داشت . در واقع نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که استفاده از کو د بیولوژیک میکوریز و بـاکتری حل کننده فسفات ضمن آن که سبب کاهش مصرف کود شیمیایی فسفر ه به میـزان حـداقل %50 مـی گـردد از سـوی دیگـر موجب پایداری عملکرد نیز می شود .

باسیلوس لنتوس، سودوموناس پوتیدا، ذرت، میکوریز