ریحانه ایوانی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه تهران
حسن میرسیدحسینی - استادیار گروه مهندسی علوم خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهر
غلامرضا ثواقبی - استادیار گروه مهندسی علوم خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهر
مهرنوش اسکندری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه فردوسی مشهد

لجن های فاضلاب، محصولات فرعی غیر قابل اجتناب تصفیه پس آب هستند . در دهههای گذشـته، افـزایش معنـی داری در تولید لجن فاضلاب حاصل از پس آب کارخانه های ناشی از محدودیت های اصلی در دورریزی پس آب و افزایش درصد خانوارهای مرتبط با پس آب کارخانه ها وجود داشته است .ً متعاقبا در حال حاضر جهان دستخوش افزایش سریعی در تولیـد فاضلاب است که درطی سالهای آتی مورد انتظار است . در حال حاضر از لجن فاضلاب به صورت صنعتی، مواد سـوختنی و کمپوستسازی در مزارع استفاده می گردد . لجن فاضلاب، میزان زیادی مـواد آلـی بـا اثـرات مطلـوب روی خـصوصیات فیزیکی، شیمیایی و میکروبیولوژیکی خاک فراهم میکند . مواد آلی ساختار خاک، میزان تهویه، پایداری دانه در برابـر اثـر قطرات باران و ظرفیت نگهداری آب و خاک را بهبود می بخشند . در واقع، اضافه کردن مواد آلی، از دسـ ت رفـتن خـاک و هرز آب را کاهش میدهد . به هر حال افزودن لجن فاضلاب به مقدار زیاد به خاک باعث انباشـته شـدن عناصـر سـنگین در خاک می شود و نیز نمکهای محلول زیادی دارد که میتوانند سمیت برای گیاه ایجاد کنند و یک منبع آلـودگی ناشـی از شستشوی بالقوه به آب های زیرزمینی باشند . آلودگی خاک خطرات روز افزونی برای سلامتی انـسان هـا و محـیط زیـست دارد . عناصر سنگین از جمله مهم ترین آلاینده های محیط زیست به شمار می آیند که در چند دهه اخیر به شدت مورد توجه تعداد زیادی از پژوهشگران قرار گرفته اند . بنابراین اطلاع از نحوه تاثیر ترکیبات آلی به صورت کود یا ضایعات در تغییرات غلظت و قابلیت جذب عناصر سنگین در به کـارگیری مـوثر ایـن مـواد بـه عنـوان مـواد اصـلاح کننـده خـصوصیات خـاک ضروری است

اصلاحکننده، ضایعات، عناصر سنگین، کود، لجن فاضلاب