عبدالمجید مهدوی دامغانی - استادیار پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی
مجید جامی الاحمدی - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

با وجود پیشرفت ها و موفقیت های فنی کشاورزی در تأمین نیازهای غذایی میلیون ها انسان طی 4 دهه گذشته و دستاوردهای ارزش مند آن، هنوز 84 میلیون انسان که 0ً عمدتا در مناطق خشک و نیمه خشک جهان زندگی می کنند از گرسنگی، سوء تغذیه و فقر رنج می برند . این امر نشان می دهد آن چه از آن با عنوان » انقلاب سبز « یاد می شود نتوانست به مهم ترین هدف خود که امنیت غذایی جهانی است دست یابد که ریشه در عوامل گوناگونی داشته است . یکی از این عوامل، کمبود آب برای تولید محصولات کشاورزی است . بدین ترتیب، اکنون و پس از گذشت پنج دهه از طرح نگره انقلاب سبز که عبارت بود از افزایش تولید در واحد سطح زمین؛ مفهوم » انقلاب آبی « پا به عرصه گذاشته است که هدف آن، تولید بیشتر در واحد آب مصرفی است که واکنشی است به کمبود آب به عنوان مهم ترین عامل محدودکننده تولید در کشت بوم های مناطق خشک و نیمه خشک . اهداف اصلی انقلاب آبی عبارت است از افزایش کارایی بهره برداری از منابع آبی ( عمدتاً به کمک فناوری و مهندسی ) ، افزایش کارایی مصرف آب و عملکرد گیاهان زراعی و افزایش کارایی اقتصادی مصرف آب . در این میان رهیافت های مختلف فنی - زراعی، زیستی، به نژادی و اجتماعی - اقتصادی برای دست یابی به این اهداف وجود دارد که در این مقاله به تفصیل به آن ها پرداخته شده است . این مقاله که بخش دوم از مجموعه مقالات مربوط به انقلاب آبی است با نگاهی ویژه به شرایط کشت بوم های ایران و راه کارهای بهره گیری آن از مفهوم انقلاب آبی پرداخته است .

آب، کارایی مصرف آب، صرفه جویی آب، انقلاب آبی