سیده زهره شاه امیری - کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران از دانشگاه هنر اصفهان
احمدرضا اسلامی - کارشناسی ارشد معماری داخلی از دانشگاه هنر تهران

خیابان زند شیراز بعد از بازار وکیل، تاثیر ساختاری بر شکل شهر، جهت گیری و توسعه آن داشته است. اگرچه احداث خیابان به مهفوم امروزی آن نمادی از تجدد و توسعه شهری به حساب می آید اما این مفهوم در طول تاریخ در ایران معنا و صورتی دیگر داشته است. خیابان زند هم به عنوان یکی از محورهای اصلی شیراز مفاهیم گوناگونی را در طول زمان در خود جای داده است. مطالعه روند شکل گیری خیابان زند، نقش آن در فضای شهری و دلیل پویا بودن آن از زمان ظهور تا به امروز را به مشخص می کند. هدف از این تحقیق مطالعه سیر تحول تاریخی خیابان زند به عنوان مکانی اقتصادی، اجتماعی سیاسی و فرهنگی است روش این پژوهش تاریخی توصیفی است بدین منظور گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است مطالعات انجام گرفته نشان می دهد که شکل گیری خیابان زند شیراز فرآیندی طولانی مدت را طی کرده است این محور عمود بر بازار وکیل شیراز شکل گرفته است. مسیر خیابان زند از گذشته به منظور استفاده افراد پیاده شکل گرفته است. اما در دوره پهلوی با ورود ماشین ادامه پیدا می کند. و محور شمالی جنوبی بازار وکیل که استخوان بندی اصلی شهر محسوب می شود. را قطع می کند. این گسست باعث توسعه شهری در راستای این خیابان می شود. این فضا اتفاقات شهر را در خود جمع می کند. به عنوان فضایی چند عملکردی ایفای نقش می کند. فضایی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی، چند عملکرد بودن این فضا باعث شده که با وجود تغییرات اقتصادی و سیاسی، در طول زمان حیات و پویایی آن به عنوان فضای تجاری، خدماتی، فرهنگی و سیاسی همچنان ادامه یابد.

شیراز، خیابان زند، سازمان فضایی، صفویه، معاصر