حسن احمدی - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
منیرالسادات شهابی - دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان

اهمیت بافتهای تاریخی شهر به عنوان نماد هویت و اصالت شهر و نیز به عنوان میراث با ارزش فرهنگی ، بر کسی پوشیده نیست و به همین خاطر است که امروزه در تمامی محافل معماری و شهرسازی بر ضرورت حفظ و احیای بافت تاریخی شهرها تأکید می شود. بافتهای تاریخی شهرها علیرغم ارزش و اهمیت فراوان آنها و اعتبار و منزلتی که به شهرها می بخشند ، متأسفانه در معرض انواع خطرات هستند و موجودیت آنها توسط عوامل گوناگون تهدید می شود. این بافتها با خطرات گوناگون اجتماعی ، اقتصادی ، کالبدی و محیطی روبرو هستند و لذا در بسیاری موارد روند استهلاک و تخریب را طی می کنند. یکی از مهمترین خطراتی که بافتهای تاریخی باارزش شهرها را تهدید می کند، خطر سوانح طبیعی و به خصوص زلزله است. اگرچه خطر زلزله تمامی نقاط شهر را در معرض تهدید قرار می دهد ، اما بافت تاریخی شهرها به دلایل گوناگون از این حیث در وضعیت بدتری قرار دارند و بیش از سایر قسمتهای شهر در معرض آسیب ناشی از بروز زلزله هستند. حفظ و احیاء بافت تاریخی شهرها ، ضرورت ایمن سازی این بافتها در برابر خطرات ناشی از بروز زلزله را مطرح می سازد. برای کاستن از تهدیدات خطر زلزله بر روی بافتهای تاریخی شهرها باید تمهیداتی اندیشید. تمهیداتی که اجرای آنها سبب کاهش خطرات وارد بر بافتهای تاریخی به هنگام وقوع زلزله گردد. استحکام بخشی به بافت تاریخی شهرها و بالا بردن میزان مقاومت آنها در برابر خطرات زلزله ، تنها با مقاوم سازی بناهای موجود در این بافتها میسر نیست . دلایل این امر بسیار است و در متن مقاله بدان ها پرداخته خواهد شد. لذا ضرورت به کارگیری تمهیداتی فراتر از تمهیدات ساختمانی در افزایش مقاومت بافتهای تاریخی شهرها در برابر زلزله مطرح می شود. این تمهیدات که بسیار کارآمدتر و مؤثرتر از تمهیدات ساختمانی هستند، تمهیدات شهر سازی می باشند. آنچه که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است معرفی رویکرد شهرسازی و ضرورت به کارگیری تمهیدات شهرسازی به منظور افزایش مقاومت و استحکام بخشی بافتهای تاریخی شهرها در برابر خطرات زلزله و معرفی بخشی از تمهیدات شهرسازی در این زمینه می باشد.