نوری براری - دبیرآموزش و پرورش
کاظم حسنی - مربی، علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، ایران
مریم اسلام پناه - استادیار گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه آزاد کرمانشاه

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب های درسی علوم تجربی دوره ی راهنمایی به لحاظ میزان توجه به معضلات زیست محیطی است. به این منظور، سه جلد کتاب درسی علوم تجربی دوره راهنمایی با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت. جامعه ی آماری سه جلد کتاب علوم تجربی مقطع راهنمایی در سال تحصیلی 92-91 می باشند که تمامی صفحات آنها مورد وارسی قرار گرفت. بنابراین در این پژوهش از روش نمونه گیری استفاده نشده و جامعه ی آماری و جامعه نمونه یکی هستند. این بررسی با استفاده از ابزار چک لیست تحلیل محتوا که دارای چهار مؤلفه ی اصلی (معضلات زیست محیطی آب، هوا، خاک و صوت) و 45 مؤلفه ی فرعی است، انجام شد. برای تعیین پایایی ابزار جمع آوری اطلاعات از فرمول ویلیام اسکات استفاده گردید و پایایی آن 82% به دست آمد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در کتاب های علوم تجربی دوره ی راهنمایی به معضلات زیست محیطی کم توجهی شده است. بیشترین توجه در کتاب علوم تجربی پایه ی سوم راهنمایی و کمترین توجه در کتاب علوم تجربی پایه ی دوم راهنمایی نسبت به معضلات زیست محیطی شده است. در کتاب های علوم تجربی دوره ی راهنمایی در زمینه ی معضلات زیست محیطی، بیشترین توجه به مسئله خاک و کمترین توجه به معضلات صوتی بوده است. این یافته ها ضرورت توجه بیش از پیش به این امور مهم و اساسی چگونگی تدوین محتوای آموزشی و ویراستاری محتوای آموزشی توسط متخصصین ادبی- علمی را در تدوین محتوای آموزشی مربوط به معضلات زیست محیطی را در این کتب نمایان می سازد. بنابراین با توجه به مسیر صنعتی شدن جامعه ی امروز ما، بسیار ضروری می نماید که مؤلفین کتب درسی هم اکنون که بحث تحول نظام آ»وزشی ما و بازنگری محتوای کتب درسی شروع شده است، به این مهم توجه نمایند.

تحلیل محتوا، دوره راهنمایی، آلودگی محیط زیست، علوم تجربی، معضلات زیست محیطی