مهدی کارگر - دانشجوی دکترای تخصصی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران
غلامرضا جاهدخانیکی - استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران

پرکلراتیک اکسیدانت الکتروشیمیایی قوی قابل انفجار در حالت جامد می باشد . پرکلرات در محیط بسیار پایدار است وبه دو صو رت طبیعی و مصنوعی یافت می شود .منابع طبیعی شامل معدن کاری و سنگ معدن حاوی رسوبات غنی نیترات سدیم به عنوان یکی از منابع پرکلرات می باشد .منابع مصنوعی شامل تولید و نگهداری سوخت جامد برای موشک ها و راکت ها، تولید جنگ افزارها، دفع جنگ افزارها،استفاده آتش بازی، ا حتراق و انفجار برای دفع مواد حاوی پرکلرات، دفع رنگ ها، آبکاری می باشد . مهمترین اثر نامطلوب بهداشتی پرکلرات در دوزاژ پایین با شکستن تعادل هورمون تیروئید ظاهر می شود .این اثرات مشابه اثراتی هستند که به وسیله کمبودید ایجاد می شوند .در دوزهای بالاتر تماس با پرکلرات باعث اثرات نامطلوب بهداشتی دیگر مثل اختلال در سیستم گردش خون می شود .همچنین پرکلرات بسته به میزان دوز باعث ایجاد سمیت حاد، مزمن، زیر مزمن و سمیت ژنتیکی می شود . پرکلرات به صورت بسیار گسترده در سفره های آب آشامیدنی وجود دارد و باعث ایجاد سمیت می شود . سال 1995 سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا حد ماکزیمم 18 میکروگرم در لیتر را برای آب آشامیدنی جهت حفاظت بهداشت عمومی در نظر گرفت .با افزایش اطلاعات و مشخص شدن خطرات بهداشتی آن در حال حاضر حد ماکزیمم این آلاینده برابر 6 میکروگرم در لیتر در ایالت کالیفرنیا است. پرکلرات بسیار محلول و تغیر پذیر و پایدار در آب می باشد . تکنولوژیهای تصفیه زیادی برای حذف پرکلرات از آب زیرزمینی مورد استفاده قرار گرفته است .آلودگی آبهای زیرزمینی به پرکلرات اهمیت بیشتر نسبت به آلودگی خاک و دیگر منابع دارد به دلیل اینکه پرکلرات بسیار محلول در آ ب می باشد .از اینرو از روشهای تبادل یون، بیوراکتورها،تجزیه زیستی در محل، صافی های غشایی،اصلاح توسط گیاهان، استفاده از نانوذرات آهن و راکتورهای کتالیتیک جهت تصفیه آب آشامیدنی و آب زیرزمینی استفاده می شود .اگر به پرکلرات موجود در محیط توجه کنیم آنرا به عنوان مهمترین تهدید بهداشتی در دهه حاضر می توان در نظر گرفت و به عنوان یک معمای هزاره جدید است . وجود آن در آب آشامیدنی به دلیل حلالیت و پایداری بالا و در مواد غذایی از جمله شیر و اثرات زیانباری بر کودکان و زنان و در کل انسان دارد . بنابراین استفاده از روشهایی که ب تواند غلظت آنرا در آب و مواد غذایی در حد میکروگرم تعیین کند ضروری می باشد . همچنین ابتدا شناسایی منابع پرکلرات و اقدامات لازم جهت جلوگیری از ورود آن به محیط زیست و در نتیجه انتقال آن به آب و ماد غذایی می بایست انجام شود و ثانیا روشهای حذف آن در صورت ورود باید شناسایی گردد تا قبل از بروز خطرات بهداشتی کنترل گردد. بنابراین در این مقاله به بررسی پرکلرات و اثرات آن در محیط زیست و روشهای تصفیه در آب به دلیل اهیمت فوق العاده آن و همچنین استانداردهای پرکلرات و روشهای اندازه گیری آن مورد بحث قرار گرفته است.

پرکلرات، غده تیرویید، آب آشامیدنی، مواد لبنی، آب زیرزمینی