محمد فهیمی نیا - هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قم
محمدحسن محمودیان - هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قم
ثریا حسینی - کارشناس بهداشت محیط
بهنام سپهرنیا - کارشناس بهداشت محیط

امروزه نقش و اهمیت بهداشت مواد غذایی در حفظ و سلامت انسان و جلوگیری از بیماری ها بر همگان روشن است . عواملی که در سالهای گذشته انسانهای بسیاری را دچار بیماری های خطرناک و کشنده می کرد و شیوع آنها موجب مرگ تعداد زیادی از مردم جوامع گوناگون می شد، امروزه با ابداع روشهای صحیح بهداشتی به کلی منسوخ ویا به میزان بسیار قابل توجهی کاهشیافته است . اما علیرغم همه توجهی که به بهداشتی کردن مواد غذایی در دنیای امروزی می شود، هنوز مشکلات بسیاری از نظر فساد مواد غذایی و نیز وفور و شیوع مسمومیت های غذایی در کشورهای گوناگون وجود دارد. تغذیه سالم شرط اساسی زندگی انسان است . الگو سازی و آموزش به مردم می تواند نقش اساسی در کاهش بیماریهای ناشی از مواد غذایی آلوده داشته باشد و نکته مهم در این رابطه میزان عمل مردم به ای ن نکات و آموزش های بهداشتی و بصورت کلی عملکرد صحیح آنان است. ابزار و روشها : این مطالعه از نوع توصیفی - مقطعی است که جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه دو قسمتی (مشخصات فردی و سوالات چند گزینه ای ) انجام می گیرد . جامعه آماری این مطالعه افراد ساکن در شهر قم در سال 1386 می باشد . تعداد نمونه در این مطالعه 600 نفر و روش نمونه گیری تلفیقی از روش طبقه ای و خوشه ای است و نمونه گیری به صورت تصادفی ساده انجام شده است. پس از امتیاز دهی به پاسخ ها و تقسیم بندی آگاهی شهروندان به سه دسته ضعیف، متوسط و عالی، سطح آگاهی شهروندان به صورت عالی 85/5% و متوسط 11/3% و ضعیف 3/2% مشاهده گردید. 9/5% از مردم به استفاده گسترده از ظروفیکبار مصرف در منازل خود اشاره نموده اند و 29 % نیز نوشابه های گازدار را دارای بیشترین میزان مصرف در بین انواع نوشیدنی ها بیان داشته اند. 40/5% از مردم عملکرد مسئولین را در زمینه های بهداشت و بخصوص نظارت بر مواد غذایی متوسط می دانند و 38% نیز این عملکرد را در دسته ضعیف و خیلی ضعیف قرار داده اند میزان آگاهی مردم با 85/5% عالی ارزیابی گردیده است اما 14 % از مردم نیز اظهار داشته اند که اغلب قادر به انجام تمام نکات بهداشتی در مورد مواد غذایی نمی باشند و عملکرد ضعیفی در این خصوص دارند . با توجه به اینکه تعداد زیادی از مردم عملکرد مسئولین را در رابطه با تامین بهداشت در جامعه و نظارت بر بهداشت مواد غذایی ضعیف و خیلی ضعیف ارزیابی نموده اند بایستی در جهت پیشبرد اهداف بهداشتی در سطح جامعه به جلب رضایت و همکاری مردم بیش از پیش پرداخته شود . شهروندان قمی در هنگام خرید مواد غذایی بیشتر به تاریخ مصرف و کیفیت محصول توجه کرده و به سایر موارد از جمله علامت استاندارد توجه کمتری دارند که این امر لزوم آمو زش و جلب اعتماد مردم را می رساند . نتایج نشان می دهد که شهروندان اطلاع کمتری نسبت به اثرات مضر نوشابه های گازدار، مصرف نمک، شکر و محصولاتی مانند چیپس و پفک از خود نشان داده و نیازمند آموزش در این زمینه می باشند . جهت آموزش به مردم و افزایش سطح آگاهی های عمومی نیز می توان از رسانه هایی مانند تلویزیون و آموزش در مدارس بخصوص مدارس دخترانه استفاده نمود.

بهداشت مواد غذایی – راهکارهای ارتقاء – میزان آگاهی – تغذیه سالم