هومن بهمن پور - دانشجوی دکترای مدیریت محیط زیست، مدرس دانشگاه الزهرا
ناصر محرم نژاد - استادیار دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی

نظر به انکه تهران یکی از بزرگ ترین و پر جمعیت ترین شهرهای جهان می باشد، مطالعه حاضر به بررسی ویژگی های فضاهای سبز شهری در سطح شهر تهران می پردازد، وسعت شهر تهران در طول دویست سال از حدود 5 کیلومتر مربع به 750 کیلومتر مربع رسیده، یعنی 150 برابر بزرگتر شده است و جمعیت آن نیز از 15 هزار نفر به بیش از 7 میلیون نفر رسیده، یعنی 400 برابر شده است. توسعه فضای سبز شهری در تهران از روند ر به رشدی برخوردار بوده است، به طوری که تعداد پارک ها در مقیاس همسایگی، محلی و منطقه ای افزایش یافته است؛ ولی نکته قابل توجه، توزیع و پراکنش نامناسب فضاهای سبز عمومی در سطح شهر تهران است، به طوری که مناطق (17، 14، 12، 11، 10، 9، 8، 7) دچار فقر سرانه فضای سبز (کمتر از یک متر مربع) می باشند. روند توسعه فضای سبز تهران از سال 1369 تا 1380، حدود 11431 هکتار می باشد. تعداد پارک ها از 50 پارک با مجموع مساحت 408/4 هکتار در سال 1354، به 915 پارک با مجموع مساحت 1298/6 هکتار در سال 1381 رسیده است. روند توسعه جنگل کاری نیز از سال 1357 تا 1366 نزولی و از آن پس تا پایان سال 1381 صعودی بوده است. به منظور دستیابی به شهری پایدار، نیاز به شناسایی و تقویت شاخصه های پایداری درشهرها می باشیم، از آن جمله، کمیت و کیفیت فضاهای سبز شهری می باشند. تهدیدهای عمده فضای سبز شهری در تهران عبارتند از : عدم تدوین طرح جامع فضای سبز شهری، عدم نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات، آفات و بیماری های گیاهی، کم رنگ بودن نقش مشارکت های مردمی، فقدان آموزش، تصرف و تخریب باغ ها. راهکارهای پیشنهادی به منظور حفظ و توسعه فضای سبز شهری در تهران عبارتند از : تدوین طرح جامع فضای سبز، ارتقای نقش مردم، ارتقای بهره وری اکولوژیکی فضای سبز و ارتقای بهره وری اجتماعی فضای سبز.

توسعه پایدار ، فضای سبز شهری ، بهره وری اکولوژیکی ، سرانه فضای سبز